Hamas, son ateşkes önerisinin önceki anlaşmalardan farklı olduğunu söylüyor.
Filistinli grup, Biden’ı ‘yanıltıcı’ yorumlar yapmakla eleştiriyor ve Washington’ı İsrail’e Gazze’ye karşı savaşında daha fazla zaman kazandırmakla suçluyor.
Hamas yetkilileri Halil el-Hayya ve Usame Hamdan, 21 Kasım 2023’te Lübnan’ın Beyrut kentinde bir basın toplantısına katılmıştı. (Esa Alexander/Reuters)
Filistin hareketine yakın kaynaklar Middle East Eye’a yaptığı açıklamada, Hamas’ın Biden’ın mayıs ayında duyurduğu anlaşma taslağından sapması nedeniyle ABD’nin son ateşkes önerisine katılmayacağını söyledi.
Kaynaklar, geçen hafta Katar’da görüşülen son önerinin, Hamas’ın daha önce kabul ettiği önerilerden farklı olduğunu ve İsrail Başbakanı Netanyahu’nun grup tarafından kabul edilemez yeni taleplerini içerdiğini belirtti.
Hamas ise bu teklifi reddetti ve bu hafta sonu Kahire’de yapılması planlanan takip görüşmelerine katılmayacak.
Filistin hareketi Salı günü, Biden’ın 31 Mayıs’taki duyurusuna dayanan ve daha önce kabul ettiği 2 Temmuz önerisine bağlı kaldığını duyurdu.
Grup, sadece 2 Temmuz planının uygulama mekanizmalarını görüşmek üzere masaya oturacağını, yeni tekliflerin görüşülmeyeceğini bildirdi.
Son öneriyi, ABD’nin daha önce desteklediği planların “tersine çevrilmesi” ve “Amerikalıların terörist Netanyahu’nun yeni şartlarına ve Gazze Şeridi’ne yönelik suç planlarına boyun eğmesi” olarak nitelendirdi.
Önceki ateşkes planı Biden tarafından “İsrail’in önerisi” olarak desteklenmiş ve daha sonra Haziran ayında BM Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilmişti.
Üç aşamalı bir planla, İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşını sona erdirmek, İsrail askerlerinin Gazze şeridinden tamamen çekilmesi ve Filistinli esirlerle karşılık olarak tüm İsrailli esirlerin serbest bırakılması hedefleniyor.
Ancak Netanyahu, İsrail’in teklifte verdiği taahhütlerden geri adım attı ve son haftalarda yeni, sert talepler ortaya koydu.
Eleştirmenler, onun güncellenen pozisyonlarını anlaşmayı engelleme ve hükümetinin çöküşünü önlemek için savaşı sürdürme girişimi olarak tanımladılar.
Haber ajansı Axios’a göre, Mossad direktörü David Barnea, Şin Bet şefi Ronen Bar ve esirlerin yerini tespit etmekten sorumlu Tümgeneral Nitzan Alon‘un da aralarında bulunduğu baş İsrailli müzakereciler, Netanyahu‘ya “mevcut pozisyonlarına dayalı bir anlaşmanın mümkün olmadığını” söyledi.
Yeni talepler
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Pazartesi günü Netanyahu’nun İsrail’de Başbakan ile görüşmesinin ardından son Amerikan “köprü önerisini” desteklediğini söyledi.
“Köprü önerisi” geçen hafta ABD, İsrail, Katar ve Mısır yetkililerinin katılımıyla gerçekleşen görüşmeler sırasında ortaya atılmış, hem ABD hem de İsrail yetkilileri önerinin başarı şansı konusunda iyimserliklerini dile getirmişlerdi.
Ancak üst düzey İsrailli yetkililer Pazartesi günü Axios’a yaptıkları açıklamada, son görüşmelerde kapatılan boşlukların İsrail ile Hamas arasında değil, ABD ile İsrail pozisyonları arasında olduğunu söyledi.
Blinken’ın pazartesi günkü açıklamaları, Netanyahu’nun yeni pozisyonunun anlaşmaya varılmasını çok daha zorlaştırdığına inanan bazı İsrailli yetkilileri “şaşkına çevirdi”.
Yetkililer ayrıca Netanyahu’nun müzakerecilerin “temkinli iyimser” olduğu yönündeki açıklamasını “siyasi bir duruş” olarak niteledi.
Blinken, Pazartesi günü Biden’ın Hamas’ı anlaşmadan “geri adım atmakla” suçlamasından saatler önce, Hamas’ı teklifi kabul etmeye çağırdı.
Filistinli grup, Blinken ve Biden’ı, “yanıltıcı” olarak niteledikleri yorumları nedeniyle eleştirdi.
Hamas neden İsrail’in ateşkes teklifini kabul edemiyor?
Hamas, yaptığı açıklamada, “Bu açıklamalar, Siyonist işgale yönelik tam Amerikan yanlılığı ve Gazze Şeridi’ndeki savunmasız sivillere yönelik saldırganlık ve imha savaşına tam ortaklık çerçevesinde geliyor. Kardeş arabulucularımız Katar ve Mısır, hareketin daha önceki tüm müzakere turlarında olumlu ve sorumlu bir şekilde hareket ettiğini ve anlaşmayı her zaman yeni şartlar ve talepler koyarak engelleyenin Netanyahu olduğunu biliyorlar” dedi.
Pazartesi günü El Cezire’ye konuşan Hamas yetkilisi Usame Hamdan, Washington’ı “soykırımın devam etmesi için zaman kazanmakla” suçladı.
Hamdan, Biden yönetiminin Netanyahu’yu temmuz ayındaki teklifi kabul etmeye ikna edemediğini ve İsrail’in anlaşmaya uyması halinde Hamas’ın anlaşmayı derhal uygulamaya hazır olduğunu söyledi.
“Biz sadece Başkan Biden’ın kabul ettiğimiz önerisini hayata geçirmek istiyoruz” dedi.
İsrail medyasına sızan bilgilere göre, İsrail’in son tutumu, daha önceki görüşmelerde kararlaştırılan temel konularda geri adım atmak şeklinde.
İsrail şimdi Gazze Şeridi’nin bazı bölgelerinde, özellikle de kuzey ve güney Gazze’yi ayıran Netzarim Koridoru ile Mısır sınırındaki Philadelphi Koridoru‘nda askeri kontrolü sürdürmek istiyor.
İsrail, tutuklu takası kriterleri başta olmak üzere diğer konulardaki tutumunu da sertleştirdi.
Hamas’ın liderlerinden biri, örgütün savaştan sonra Gazze Şeridi’nin yönetimini kabul etmeye hazır olduğunu ancak İsrail’e karşı silah bırakmayacağını söyledi.
Hamas Politbüro liderlerinden Basem Naim, Katar’da NPR ile bir araya gelerek İsrail’le savaş, ateşkes anlaşması umutları ve Filistinli örgütün 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği saldırıya ilişkin görüşleri hakkında kapsamlı bir röportaj verdi.
Filistinli militanlar saldırıda İsrail sınırına sızmak için paraşüt, sürat teknesi ve patlayıcı kullandı. Naim, Hamas’ın İsrail’in savunmasının ne kadar çabuk çöktüğünü görünce şaşırdığını söyledi.
İsrail, o gün yaklaşık 1.200 kişinin öldürüldüğünü söylüyor. Askerler de dahil olmak üzere 250 kişi daha rehin alındı.
Naim, Hamas’ın ihlal ettiği sınıra Gazze’den gelen sıradan insanların akın ettiğini ve bunun “çok fazla kaosa” yol açtığını söylüyor.
Naim, “Belki bu bazı hatalara yol açmış veya bu operasyonun parçası olmayan bazı adımlara yol açmıştır. Ancak hiçbir zaman onurumu ve özgürlüğümü savunduğum için pişmanlık duymam, bedeller ne olursa olsun. Bir hapishanede yaşıyorduk. Ve bu hapishanenin kapılarını çalmaya çalıştık” diye ekledi.
İsrail, Hamas militanlarının operasyon sırasında filme aldığı vücut kamerası görüntülerini yayınladı. Sahneler, bir müzik festivalinde yüzlerce cesedi, evlerinde öldürülen insanların kanlarını ve korku içindeki İsraillilerin esarete sürüklenmesini gösteriyor.
İsrail’in cezalandırıcı misillemesi Gazze’de hayatı altüst ediyor
Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail’in askeri misillemesinin (şu anda 11. ayında) 40.000’den fazla Filistinliyi öldürdüğünü ve binlercesinin kayıp olduğunu söylüyor. Tüm ailelerin İsrail hava saldırılarının enkazı altında kaldığını söylüyor.
İsrail, askeri operasyonlarının hassas ve Hamas’ı hedef aldığını söylüyor. Hamas’ı sivil bölgelerde faaliyet göstermekle suçluyor.
Gazze Sağlık Bakanlığı’nın sayımı militanlar ve siviller arasında ayrım yapmıyor, ancak çoğu kadın ve çocuk olarak tanımlıyor. Bakanlık, ölenler arasında yaklaşık 11.000 çocuk olduğunu tespit etti.
Middle East Eye, NPR
