Güney Amerika ülkeleri Venezüella ve Guyana’yı, Esequibo bölgesiyle ilgili toprak anlaşmazlığına barışçıl bir çözüm aramaya çağırarak, ülkeleri çatışma konusunda “tek taraflı eylemlerden” kaçınmaları konusunda uyardı.
Bir asırdan fazla bir süredir Guyana tarafından kontrol edilen, ancak Venezuela’nın da hak iddia ettiği ve devralma niyetini dile getirdiği zengin petrol yatakları bulunan Essequibo Bölgesi üzerindeki gerilim yükseldi.
Venezuela Devlet Başkanı, Nicolas Maduro
Amerika Birleşik Devletleri, tartışmalı Essequibo bölgesi nedeniyle komşusu Venezuela ile artan gerilimde Guyana’nın yanında olduğunu göstermek için ortak askeri tatbikat düzenledi.
Tatbikat öncesi Guyana’daki Amerikan büyükelçiliği yaptığı açıklamada, “ABD Güney Komutanlığı, Guyana Savunma Kuvvetleri ile işbirliği içinde, 7 Aralık’ta Guyana’da uçuş operasyonları yürütecek” dedi ve uçuşların, Guyana ile güvenlik ortaklığını güçlendirmeye yönelik “rutin angajmanın” bir parçası olduğunu kaydetti.
Beyaz Saray ulusal güvenlik sözcüsü John Kirby gazetecilere verdiği demeçte, “Guyana’nın egemenliğine olan sarsılmaz desteğimizin kesinlikle arkasındayız,” dedi ve Washington’un Venezuela ile Guyana arasındaki sınır anlaşmazlığına barışçıl bir çözümü desteklediğini ekledi.
Bir asırdan fazla bir süredir Guyana tarafından kontrol edilen, ancak Venezuela’nın da hak iddia ettiği ve devralma niyetini dile getirdiği zengin petrol yatakları bulunan Essequibo Bölgesi üzerindeki gerilim yakın zamanda tekrar alevlendi.
Guyana topraklarının yaklaşık üçte ikisini oluşturan Essequibo üzerinde uzun süredir devam eden anlaşmazlık, ExxonMobil’in 2015 yılında bölgede petrol keşfetmesinden bu yana yoğunlaştı.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Essequibo’nun kaderi hakkında pazar günü yapılan referandumda ezici bir destek aldıktan sonra baskıyı artırdı.
Essequibo, Guyana’nın 800 bin vatandaşının 125 binine ev sahipliği yapıyor.
Bölge sınırlarının nerede olması gerektiği konusunda açılan dava Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) dava sürüyor.
Hafta sonunda Venezuela’da yapılan referandumda seçmenler UAD’nin yargı yetkisini reddedip yeni bir Venezuela devletinin kurulmasını destekledi.
Mercosur ticaret bloğu üyeleri, bloğun üye ülkeleri Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay’dan Perşembe günü yapılan ortak açıklamada “Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti ile Guyana Kooperatif Cumhuriyeti arasındaki gerilimin artmasından derin endişe duyduklarını ifade ediyorlar” dedi.
Açıklamada, “Latin Amerika bir barış bölgesi olmalıdır” denildi.
Bildiriyi Mercosur üyesi olmayan Şili, Kolombiya, Ekvador ve Peru da imzaladı.
Ülkeler, her iki tarafı da “anlaşmazlığı daha da kötüleştirebilecek tek taraflı eylem ve girişimlerden kaçınmak için diyalog kurmaya ve anlaşmazlığa barışçıl bir çözüm aramaya” çağırdı.
Bu arada İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, Venezüella’ya Guyana ile olan sınır anlaşmazlığına ilişkin tek taraflı eylemi durdurması çağrısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile görüşmesinin ardından Washington’da düzenlediği basın toplantısında konuşan Cameron, daha sonra Guyana Devlet Başkanı ve bölgedeki diğer kişilerle telefon görüşmeleri yapmayı umduğunu söyledi.
Uzun süredir devam eden anlaşmazlık
İngiliz mandasından bağımsızlığını kazanan ve daha sonra İngiliz ve Hollanda’nın bir asırdan fazla süren sömürge sömürüsünün ardından İngiliz Milletler Topluluğu’na katılan Guyana, Esequibo’nun sınırının 1899’da bir hakem heyeti tarafından belirlendiğinde ısrar ediyor. Ancak Venezuela, Esequibo Nehri’nin bölgenin doğu formlarında olduğunu iddia ediyor 1777’ye kadar uzanan doğal bir sınır.
Esequibo ile ilgili uzun süredir devam eden anlaşmazlık, ExxonMobil’in 2015 yılında burada petrol keşfetmesinden bu yana yoğunlaştı ve Guyana’nın ağustos ayında bölgedeki petrol bloklarını açık arttırmayla satmaya başlamasının ardından Karakas referandum çağrısında bulundu.
Seçmenlerden Venezuela’nın 1899 tahkim kararını ve Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) yargı yetkisini reddetmesi gerekip gerekmediği de dahil olmak üzere beş referandum sorusunu yanıtlamaları istendi.
Ayrıca kendilerine, yeni bir “Guyana Esequiba Eyaleti”nin İngilizce konuşan, yani şu anda Guyanalı olan halkına Venezuela vatandaşlığı verilip verilmemesi gerektiği de soruldu; “bunun sonucunda söz konusu Devlet Venezüella topraklarının haritasına dahil edilecek.”
Karakas’taki yetkililer seçmenlerin yüzde 95’inin tedbirleri desteklediğini söyledi.
Kaynaklar: Euronews, TRT
