Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Moskova’nın Mali’ye bedelsiz olarak 25 bin ton buğday sevk ettiğini açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla yoksul Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl ürünleri gönderme sözü veren Moskova, bu vaadini yerine getirmeye devam ediyor.
Haftalık basın toplantısında açıklama yapan Zaharova, “6 Ocak’ta 25 bin ton Rus buğdayı, Mali’ye insani yardım olarak nakledilmek üzere deniz yoluyla Gine Cumhuriyeti’nin Konakri Limanı’na teslim edildi. 9 Ocak’ta bu insani kargo Malili yetkililere resmen teslim edildi” dedi.
Buğday sevkiyatının Devlet Başkanı Putin’in kararı doğrultusunda yapıldığının altını çizen Zaharova, “Bu, bugün Mali halkının çok ihtiyaç duyduğu Rus ürünlerinin dördüncü ücretsiz teslimatı. 7 Haziran, 18 Haziran ve 6 Aralık 2023 tarihlerinde Rusya Acil Durumlar Bakanlığı aracılığıyla toplam 50 bin ton buğday ve 22 bin tondan fazla gübre Malililere teslim edildi” bilgisini paylaştı.
Zaharova, Rusya’nın gerekli insani yardımın sağlanması da dahil akut sosyo-ekonomik sorunların aşılmasında Afrika ülkelerine aktif şekilde yardım etmeyi sürdüreceğini vurguladı.
Temmuz ayında tahıl anlaşmasının bitmesinin ardından Putin, Rusya’nın Dünya Gıda Programı tarafından listelenen altı Afrika ülkesine insani yardım olarak tahıl sağlayacağını açıklamıştı. Bu ülkeler, Mali, Burkina Faso, Zimbabve, Orta Afrika Cumhuriyeti, Eritre ve Somali olarak sıralanmıştı.
Putin’in talimatıyla Rus tahılı, 25 bin ton olmak üzere Zimbabwe, Mozambik ve Burkina Faso’ya gönderilmişti. Ocak başında da 25 ton tahıl Doğu Afrika ülkesi Eritre’ye ulaştırılmıştı.
Tahıl anlaşmasının tarihçesi
Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da imzalanan anlaşmadır.
Anlaşma, Rusya’nın gıda ihracatına yönelik Batı kısıtlamalarının kaldırılması koşuluyla, Ukrayna limanlarından tarım ürünlerinin Karadeniz üzerinden ihracatı için güvenli bir koridor oluşturulmasını öngörüyordu. Türkiye ve BM temsilcileri, tahıl gemilerinde silah ve mühimmat taşınmamasını sağlama yükümlülüğünü üstlendi.
Anlaşmanın süresi, otomatik uzatma olasılığıyla birlikte 120 gün (22 Temmuz’dan 19 Kasım 2022’ye kadar) olarak belirlendi. Kasım ayında anlaşma 120 gün daha uzatıldı. Daha sonra 60’ar gün olarak iki kez daha uzatıldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, uzatma süresinin kısaltılmasını, anlaşmanın Rusya ihracatına ilişkin ikinci kısmının uygulanmaması ile açıklamıştı.
24 Ağustos 2022’de Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, BM Güvenlik Konseyi toplantısında, gıda anlaşması kapsamında Ukrayna’dan ayrılan 34 gıda gemisinden yalnızca birinin Afrika’ya gittiğini, bunun BM’nin tahıl ihtiyacı olan ülkelerdeki açlıkla mücadele için başlangıçta belirttiği hedeflere uymadığını dile getirmişti.
20 Mart 2023’te düzenlenen Uluslararası ‘Çok Kutuplu Dünyada Rusya-Afrika’ Parlamento Konferansı’nda Vladimir Putin, Karadeniz Tahıl Anlaşmasının yeniden uzatılması konusunda mutabakat olmaması halinde Rusya’nın en fakir Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl göndereceğini söylemişti.
17 Temmuz 2023’te Rusya Dışişleri Bakanlığı, tahıl anlaşması çerçevesindeki yüklerin yüzde 70’inin AB dahil olmak üzere yüksek ve üst orta gelir düzeyine sahip ülkelere gönderildiğini, Etiyopya, Yemen, Afganistan, Sudan ve Somali gibi en fakir ülkelere düşen payın yüzde 3’ten az olduğunu açıklamıştı.
17 Temmuz 2023’te Rusya, Ukrayna tarafına tahıl anlaşmasının uzatılmasına karşı olduğunu resmi olarak bildirdi. Anlaşmanın geçerliliği 18 Temmuz 2023’te sona ermişti.
27 Temmuz 2023’te Rusya’nın St. Petersburg kentinde düzenlenen Rusya-Afrika Ekonomik ve İnsani Forumu’nda Vladimir Putin, birkaç ay içinde Rusya’nın Afrika’nın en fakir ülkelerine 25-50 bin ton tahılı ücretsiz olarak göndereceğini söylemişti.
17 Kasım 2023’te Rusya Tarım Bakanı Dmitriy Patruşev, Uluslararası Rusya Sergi ve Forumu’nda Rusya’nın 2023 yılı sonuna kadar Afrika’ya 200 bin tona kadar Rus buğdayını ücretsiz tedarik edeceğini duyurmuştu.
30 Kasım 2023’te Rusya’dan yola çıkan 25 bin ton buğdayı taşıyan gemi Somali’nin başkenti Mogadişu’ya ulaşmıştı.
4 Ocak 2024’te 25 ton tahıl Doğu Afrika ülkesi Eritre’ye teslim edilmişti.
Rusya’dan tahıl ihracatında yeni rekor
Küresel tahıl pazarında yaklaşık yüzde 19 payla dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı konumunda olan Rusya’nın 2023-2024 tarım yılının ilk yarısında tahıl ve bakliyat ihracatında rekor seviyelere çıktığı bildirildi.
Rusya’nın en büyük tarım ürünleri nakliye şirketi Rusagrotrans’ın verilerine göre 1 Temmuz-31 Aralık 2023’ü kapsayan 2023-2024 tarım yılının ilk yarısı, Rusya’nın tahıl ve bakliyat ihracatında tüm göstergelerde rekorla kapandı.
Rusagrotrans uzmanları, baklagiller ve un da dahil toplam tahıl ihracatının kesin verilere göre yaklaşık 39 milyon ton olarak gerçekleştiğini belirterek “Bu, 2020-2021 sezonunda elde edilen 32.7 milyon tonluk önceki zirveden yüzde 19 daha yüksek” ifadelerini kullandı.
Rusagrotrans’tan paylaşılan verilere göre, özellikle buğday ihracatının hacmi, 3 yıl önceki rekor seviyeye göre yüzde 3.8 artışla 27.6 milyon ton olarak değerlendiriliyor.
Bunun yanında Rusya’nın durum buğdayı ihracatına yasak getirdiği Aralık 2023 başında durum buğdayının ihracat hacmi, geçen sezonun tamamında elde edilen 200 bin tona kıyasla 720 bin tona ulaştı.
Arpa ihracatı, bir önceki sezona kıyasla yüzde 27 artarak 3.95 milyon tona çıkarken 2017-2018 tarım yılında 2.3 milyon tonla rekor kıran mısır ihracatı 3 milyon tona ulaştı.
Un sevkiyatında 270 bin tonluk artışla 800 bin ton seviyeleri görüldü. Baklagillerde ise Temmuz-Aralık 2022 dönemindeki ihracatının 2.6 kat üzerinde, yani 2.1 milyon tonluk ihracat gerçekleştirildi.
Türkiye 1. Sırada
Rusya Tahıl İhracatçıları Birliği, Türkiye’nin 2023-2024 tarım yılının ilk yarısında alımı azaltsa da Rusya’nın tahıl ihracatında lider konumunu koruduğunu belirtti.
Rusya Tahıl İhracatçıları Birliği’nin açıklamasında, 2023’ün Temmuz-Aralık döneminde Türkiye’nin Rusya’dan 4 milyon 281 bin ton tahıl satın aldığı ifade edildi. Bunun, geçen tarım yılının aynı dönemine (4 milyon 903 bin ton) göre yüzde 12.7 daha az olduğu kaydedildi.
İkinci sırada, alımını yüzde 4.9 oranında artırarak 3 milyon 902 bin ton tahıl satın alan İran yer alırken Mısır, alımlarını yüzde 25 oranında azaltarak 2 milyon 956 bin ton tahıl ithalatıyla üçüncülüğe geriledi.
İlk beşte 2 milyon 9 bin ton tahıl alımıyla Suudi Arabistan (yüzde 10.2 artış) ve 1 milyon 966 bin ton tahıl alımıyla Bangladeş (yüzde 150 artış) yer aldı.
Kaynak: Sputnik Türkiye
