Kişinin bilinçli veya bilinçsiz olarak karşısındakinin davranışlarını veya algısını belli stratejiler kullanarak yanıltmayı, değiştirmeyi hedefleyen sosyal bir etki türüdür “Gaslighting..”
Hani Anadolu’da bir söz vardır; “Kişiye kırk gün deli dersen deli olur”derler ya işte böyle bir eylemin bilimsel adıdır “Gaslighting..”
Özetle olmayanı olmuş gibi gösterme becerisidir “Gaslighting..”
Genellikle narsist bir kişiliğe sahip olanların ve yaptığı işteki sorumluluğu bertaraf etmek isteyen kişilerin dikkati başka bir tarafa çekmek için sergiledikleri davranış biçimidir “Gaslighting..”
Bu kavram ilk kez İngiliz yazar Patrick Hamilton’un 1938 yılında yazdığı ‘Gas Light’ (Gaz Işığı) oyunu ile ortaya çıkmıştır..
Sonrasında 1940 yılında İngiltere’de ve 1944 yılında ise Amerika’da çekilen film versiyonları ile toplumda büyük etki yaratmıştır..
Oyun özetle, gaz lambasını eşinden habersiz bir şekilde her gün yavaş yavaş azaltan manipülatörün, bunu saklaması ve eşini delirdiğine ikna etmek için yaptığı psikolojik manipülasyonların zamanla eşinin gerçeklik algısının bozulmasına ve kendinden şüphe etmeye kadar gitmesini anlatan bir hikayedir.
Gaslighting, kişinin özellikle kendi çıkarları için manipülatif bir şekilde yanıltma veya aldatma davranışı olarak da tanımlanabilir.
Gaslighting yönteminde bazı psikolojik manipülasyon örnekleri şunlardır;
– Yalan söyleyerek manipüle etmek
– Söylediklerini inkâr etmek
– Konuşulan konuyu çarpıtmak ve kendi istediği yöne çekmek
– Yanlış olana yönlendirmek
– Duyguları ve düşünceleri küçümsemek, önemsizleştirmek
– Kafa karıştırarak manipüle etmek
– Aşağılamak
– Karşıdakini suçlamak
Gaslighting ile baş edebilmenin ilk yolu bu yöntemlere vakıf olmaktır ve sonra da başta siyaset olmak üzere yaşamın her alanında kişileri bir de bu gözle değerlendirmektir..
Aksi halde gözünüzün içine baka baka hiç yaşanmamış olayları yaşanmış, yaşanmışları ise yaşanmamış gibi gösterir zihinsel algınızı yönetirler.!
Kıssadan hisse..
Dr. Vecdet Öz
