İngiltere mahkemesi ABD’den güvence isterken, Julian Assange iadenin geçici ertelenmesini kazandı.
Wikileaks’in kurucusu, yedi yılı Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği’nde sürgünde olmak üzere on yıldan fazla bir süredir iadeyle mücadele ediyor.
Julian Assange, 2017’de Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği önünde. (Frank Augstein / AP)
NBC News / Mithil Aggarwal
Wikileaks’in kurucusu Julian Assange‘ın Londra’daki Yüksek Mahkeme tarafından, casusluk suçlamalarıyla ABD’ye iade edilmesine karşı yaptığı itirazı, yeni bir duruşmaya taşıma izni verildi.
Mahkeme, ABD’nin Anayasa’nın Birinci Değişikliğine güvenip güvenemeyeceği ve ölüm cezasına tabi olup olamayacağı sorularına “tatmin edici güvenceler” sağlamadığı sürece Assange’ın temyiz başvurusunu tam duruşmalı olarak devam ettirebileceğine hükmetti. Mahkemede veya ceza verilirken “uyruğu nedeniyle” önyargılı olunmaması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Kararda, “Bu güvenceler verilmediği takdirde temyize izin verilecek ve ardından temyiz duruşması yapılacak” denildi. “Güvence verilirse, taraflara temsilde bulunma fırsatı daha tanınacak.” 20 Mayıs’ta “güvencelerin tatmin edici olup olmadığına karar vermek ve temyiz iznine ilişkin nihai kararı vermek” için bir sonraki duruşma yapılacak.
Assange, 7 yılı Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği’nde sürgünde ve son 5 yılı Britanya başkentinin eteklerindeki yüksek güvenlikli Belmarsh Hapishanesinde olmak üzere 10 yıldan fazla bir süredir iadeyle mücadele ediyor.
Amerikalı savcılar, Assange‘ın ABD ordusu istihbarat analisti Chelsea Manning’in WikiLeaks’in neredeyse 15 yıl önce yayınladığı diplomatik kabloları ve askeri dosyaları çalmasına yardım ederek hayatları riske attığını söylüyor. Kendisine, Wikileaks’in gizli belgeleri yayınlaması nedeniyle 17 casusluk ve bir bilgisayarın kötüye kullanılması suçlamasıyla dava açıldı.
ABD avukatı James Lewis, yazılı beyanlarında Assange’ın eylemlerinin “ABD’nin stratejik ve ulusal güvenlik çıkarlarına zarar verme tehdidinde bulunduğunu” savundu ve belgelerde adı geçen kişilerin (ABD güçlerine yardım eden Iraklılar ve Afganlar da dahil) “ciddi fiziksel zarar” riski olduğunu savundu.
Assange’ın avukatları, onun gizli bilgileri elde etme ve yayınlama yönünde düzenli gazetecilik faaliyeti yürüttüğünü ve soruşturmanın, WikiLeaks’in ABD hükümetinin suçlarını ifşa etmesine yönelik siyasi güdümlü bir misilleme olduğunu savundu.
2006 yılında sızdıranların gizli belgeleri yayınlayabileceği bir yer olarak açtığı web sitesi, 2010 yılında Manning tarafından sağlanan gizli bir videoyu yayınladığında ön plana çıktı. Üç yıl önce kaydedilen görüntülerde, bir ABD askeri helikopterinin Irak’ın başkenti Bağdat’ta aralarında iki Reuters gazetecisinin de bulunduğu sivilleri öldürdüğü görülüyordu. Yaralıları almak için bir minibüs geldiğinde ona da ateş açıldı, 10’dan fazla kişi öldürüldü.
Manning, 2013 yılında gizli askeri dosyaları WikiLeaks’e sızdırdığı için askeri mahkemede casusluk ve diğer suçlamalardan suçlu bulunmuştu. 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı ancak 2017 yılında Başkan Barack Obama’nın cezasını hafifletmesinin ardından serbest bırakıldı.
Assange’ın avukatları, suçlu bulunması halinde 175 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalabileceğini söylese de Amerikalı yetkililer cezanın muhtemelen bundan çok daha kısa olacağını söylüyor.
2022’de cezaevinde evlendiği eşi Stella Assange da geçen ay kocasının sağlık durumunun cezaevinde kaldığı yıllarda kötüleştiğini söylemişti. Londra Kraliyet Adalet Divanı önünde kalabalığa “İade edilirse ölecek” dedi.
Assange‘ın hukuki sorunları, İsveç‘in iki kadına yönelik tecavüz ve cinsel saldırı iddiaları nedeniyle kendisini sorgulamak istemesi üzerine 2010 yılında Londra’da tutuklanmasıyla başladı.
İki yıl sonra kefaletle serbest bırakıldı ve Ekvador Büyükelçiliği’ne sığındı, bu da onu yetkililerin ulaşamayacağı bir yere koydu, ancak onu fiilen binada hapsetti.
İlişkileri bozulduktan sonra, Nisan 2019’da büyükelçilikten tahliye edildi ve İngiliz polisi, 2012’de kefaleti ihlal ettiği için onu derhal tutukladı ve İsveç’in 2019’da çok fazla zaman geçtiği için seks suçları soruşturmalarını geri çekmesine rağmen o zamandan beri hapiste.
Bir İngiliz bölge mahkemesi yargıcı, gerçek ve “baskıcı” bir intihar riskini öne sürerek 2021’de iade talebine karşı karar verirken, ABD yetkilileri, Assange’ın iade edilmesi halinde nasıl muamele göreceğine dair bir dizi güvence verdikten sonra ertesi yıl temyiz başvurusunu kazandı. Bu, cezasını çekmek üzere kendi ülkesi olan Avustralya’ya nakledilebileceği sözünü de içeriyordu.
Avustralya parlamentosu geçen ay Assange’ın memleketine dönmesine izin verilmesi çağrısında bulunmuştu. Yetkililer, iade çabalarından vazgeçilmesi veya Assange’ın ülkesine dönmesine olanak sağlayacak diplomatik bir çözüm bulunması için ABD’de lobi yapmaya çalıştı.
O tarihten bu yana, önce kefalet koşullarını ihlal ettiği, ardından da bekleyen iade duruşmaları nedeniyle Britanya’da gözaltında tutuldu.
Avustralyalı yetkililer davanın çok uzun sürdüğünü ve yetkililerin iade çabalarından vazgeçmesi veya onun Avustralya’ya dönmesine izin verecek diplomatik bir çözüm bulunması için ABD’ye lobi yapmaya çalıştığını söyledi.
Kaynak: NBC News
Manşet Foto: Jurist
