Macaristan‘ın ev sahipliği yaptığı Türk Devletleri Teşkilatı’nın gayrı resmi zirvesine, gözlemci üye statüsündeki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar katılmadı.
Resmi açıklama yapılmamasına karşın, Macaristan’ın AB’nin ve GKRY (Kıbrıs Cumhuriyeti) ile Yunanistan’ın tepkilerine maruz kalmamak için KKTC lideri Ersin Tatar’ı davet etmekten kaçındığı değerlendiriliyor.
Victor Orban yönetiminin, değerler ve temel politik hedefler açısından sürekli gerilim içinde olduğu AB ile Kıbrıs meselesi nedeniyle yeni ve daha büyük bir tartışmaya girmek istemediği kaydediliyor.
Zirvenin teması, ” Doğunun ve Batının Buluşma Noktası” olarak belirlendi. Zirveye ilk kez gözlemci ülke olan Macaristan ev sahipliği yapıyor.
Zirvede, yaklaşık 70 milyar dolara ulaşan ticaret hacmini artıracak yeni iş birliği imkanları ele alınması, ulaştırmadan enerjiye kadar birçok alanda yatırım imkanları değerlendirilmesi bekleniyor.
Budapeşte Zirvesi’nde, Türk Devletleri Teşkilatı’nın kurumsal yapısının güçlendirilmesine yönelik yürütülmekte olan çalışmalar da gözden geçirildi.
Zirvenin sonunda, TDT’nin ortak vizyonunu ve stratejik yönelimini teyit eden Budapeşte Bildirisi kamuoyu ile paylaşılacak.
Getty Image/Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Türkiye ve Türk dünyası ile olan yakın ilişkileri sayesinde Macaristan’ın 2018 senesinde TDT’ye gözlemci üye olmasını sağladı.
Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’dan oluşan TDT’ye Macaristan, KKTC ve Türkmenistan gözlemci üye olarak katılıyor.
Ersin Tatar, Temmuz 2024’te Azerbaycan tarafından Şuşa’da düzenlenen gayri resmi zirve ve Kasım 2024’te Kırgızistan tarafından düzenlenen zirvelere gözlemci üye olarak katılmıştı.
Kuzey Kıbrıs’ın “KKTC” adıyla organizasyona gözlemci üye olması, dünyada sadece Türkiye tarafından tanınan devletin uluslararası görünürlüğü açısında çok önemli bir adım olarak görülüyor.
Türkiye, Ersin Tatar’ın katılmadığı zirvede “KKTC”nin gündemde kalması için özel önem sarfetti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zirvede yaptığı konuşmada, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin TDT’ye gözlemci üye olmasının önemini gündeme getirdi ve şunları kaydetti:
“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bulunmadığı bir Türk dünyası aile fotoğrafının her zaman eksik kalacağını düşünüyoruz. İnşallah uzak olmayan bir gelecekte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni teşkilatımıza tam üye olarak kabul edeceğimiz günleri hep birlikte görmeyi ümit ediyorum.”
Ersin Tatar da Erdoğan‘ın açıklamalarından duyduğu memnuniyeti yazılı bir açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Tatar, Türk dünyasından daha çok destek beklediklerini kaydetti.
Bildirgede Kıbrıs vurgusu
Budapeşte zirvesi sonunda yayımlanan bildirgede, Kıbrıs konusuna kısa da olsa yer verilmesi dikkat çekti.
Bildirgede Türk dünyasının “ayrılmaz parçası” olan KKTC’nin diğer gözlemci ülkelerle birlikte TDT’ye katkılarından olumlu bir şekilde bahsedildi.
Ayrıca Kıbrıs sorununun adanın var olan gerçeklerine uygun şekilde çözümlenmesine ve adanın “eşit sahipleri” olarak Kıbrıs Türklerine haklarının verilmesine dönük beklentiler dile getirildi.
TDT’nin bu sene düzenleyeceği ikinci zirvenin Azerbaycan’da gerçekleşmesi bekleniyor.
AB’nin etkisinin az olduğu Azerbaycan’ın KKTC liderini zirveye davet etmesinin olasılıklar arasında olduğu Ankara’da yapılan değerlendirmeler arasında.
3 Orta Asya ülkesi Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’yle diplomatik ilişki kurdu
Macaristan zirvesine Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin davet edilmemesi, TDT’nin önde gelen ülkeleri olan Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan‘ın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (Kıbrıs Cumhuriyeti) ile diplomatik ilişki kurmalarının hemen ardından yaşanması açısından da dikkat çekti.
AB ile Türk devletleri, Nisan ayı başında Semerkant’ta önemli bir zirve düzenlemişler ve Brüksel bu ülkelere toplam 12 milyar Euroluk bir yatırım paketi sunmuştu.
Bu paketin ön koşullarından biri üç Türk dünyası devletinin GKRY (Kıbrıs Cumhuriyeti) ile diplomatik temas kurmasıydı.
Bu kapsamda Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne büyükelçi atama kararı almışlardı.
Türkiye’de muhalefet partileri, TDT’nin önde gelen üyelerinin Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımasının Ankara’nın Kıbrıs politikasını iflası olarak değerlendirmişlerdi.
Hükümet ise konunun Türk devletleri ile kapalı kapılar ardında görüşüldüğünü belirtirken AB’yi sorunu kurumun bölgesel çıkarları için suistimal etmeye çalışmakla itham etmişti.
