PANİK ATAK
Panik Atak Tanımı
Panik atak: aniden ortaya çıkan ve genellikle on dakika içinde doruk noktasına ulaşan ayrı bir yoğun korku yada rahatsızlık duyma dönemidir. Panik atağın varlığından söz edebilmek için aşağıdaki 13 belirtiden en az dördünün ( ya da daha fazlasının ) bulunması gereklidir.
- Çarpıntı kalp atımlarını duyumsamak ya da kalp hızında artma olması
- Terleme
- Titreme ya da sarsılma
- Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumları
- Soluğun kesilmesi
- Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi.
- Bulantı ya da karın ağrısı
- Baş dönmesi sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
- Gerçek dışılık duyguları ya da benliğinden ayrılmış olma
- Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
- Ölüm korkusu
- Uyuşma ya da karıncalanma duyumları
- Üşüme ürperme ya da ateş basmaları.
Panik Atak Türleri
Üç farklı tür panik atak türü vardır. Bunlardan ilki spontan panik ataklardır. Bu tür panik ataklar gün içerisinde hiç beklenmedik bir anda ve hiç beklenmedik bir yerde ortaya çıkarlar. Panik bozukluğunda görülen panik ataklar bu türdendir. İkincisi durumsal panik ataklarıdır. Bu tür panik ataklar hemen hemen değişmez bir şekilde, kişi atağı tetikleyen bir durumla karşılaştığında ya da böyle bir karşılaşma olasılığı hissettiğinde bile ortaya çıkmaktadır. Örneğin, sosyal fobik bir kişinin topluluk önünde bir konuşma yapacağı sırada ya da hayvan fobisi bulunan bir kişide otlar arasında kıvrıla kıvrıla giden bir yılan gördüğünde ortaya çıkan panik atağı bu türdendir. Duruma bağlı panik ataklar, sosyal fobi, özgül fobi, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif-kompulsif bozukluk ve uyku terörü gibi durumlarda görülebilir. Üçüncü olarak durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atak ise belirli bir durumda ortaya çıkma eğilimi gösterir fakat belirli durumlarda her zaman panik atak ortaya çıkması şart değildir. Ayrıca böyle bir durumda karşılaşıldığında hemen panik atak gelişmesi de gerekmez. Örneğin, bir kişide özellikle araç kullanırken panik atak olabilir. Ancak bu kişide bazen araç kullanırken bu tür bir atak oluşmayabilir.
Ne Zaman Başlar
Panik bozukluğundan yakınan çoğu kişide ilk panik atağı genellikle son ergenlik ve erken erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır. panik atakları çocukluk döneminde yada 45 yaşından sonra da gelişebilir. Ancak bu oldukça seyrek görülen bir durumdur. Özellikle panik atağın ilk kez 45 yaşından sonra ortaya çıktığı kişilerde bedensel hastalıkların (örneğin, kan şekeri düzeyinin çok düşük olması troid hormonlarının aşırı miktarda salgılanması gibi…) mutlaka ayırt edilmesi gerekmektedir.
Ne Kadar Sürer
Panik atakta belirtiler, ortaya çıktıktan saniyeler sonra yada bir kaç dakika içerisinde doğura ulaşır. Atak genellikle 5-10 dakika ile 20-30 dakika arasında sürer. Bir saat ya da bir kaç saat süren ataklar son derece nadirdir.
Belirtiler
Çarpıntı ve göğüs ağrısı panik atak sırasında en sık yaşanan yakınmalardır. Psikiyatri dışındaki diğer tip disiplinlerine çarpıntı yakınması ile başvuran bireylerin yaklaşık 1/3’ünde panik atak bulunmaktadır. Çarpıntı yakınması olan bireylerin değerlendirilmesine çoğu kez Holter izlem uygulanmaktadır. Çarpıntı yakınması nedeni ile Holter izlem uygulanan bireylerin % 19’unda panik bozukluğu bulunmaktadır. Göğüs ağrısından yakınan kişilerde panik bozukluğu bulunma olasılığı 4 kat daha fazladır. Kardiyoloji kliniklerine göğüs ağrısı ile başvuran bireylere çoğu kez koromer anjiyografi de dahil olmak üzere ayrıntılı laboratuvar testleri uygulanır. Bu kişilerin yarısından daha fazla bir bölümünde göğüs ağrısının kalp hastalıkları ile kesinlikle ilgili olmadığı anlaşılmaktadır. Göğüs ağrısı yakınması ile koromer anjiyografi uygulanan ve koromer arterlerinde hiçbir daralma bulunmayan bireylerin % 80’ninde panik bozukluğu yada depresyon yada her iki bozukluk birlikte bulunmaktadır. Atak sırasında başlayan göğüs ağrısı atağın sonlanması ile birlikte ortdan kalkabilir ya da atağın sonlanmasından sonra bir kaç gün yada bir hafta süreyle devam edebilir. Bu tür bireylerin temel özelliği aşağıda belirtilmiştir:
- ağrı genellikle keskindir ve egzersiz yapmak yada efor harcamakla ilişkili değildir.
- bu kişiler, daha genç ve çoğu kez kadındır.
- çoğu kez panik ataklara ilişkin diğer belirtiler tabloya eşlik eder.
