Raporlara göre ABD en az 53 kişiyi öldürdü. Husiler ABD savaş gemilerine saldırılarla karşılık verdi.
Dünyanın en önemli nakliye rotalarından birinin yakınında, Yemen’deki Husiler ile ABD’nin karşı karşıya gelmesiyle yeni bir kriz ortaya çıkıyor.
Yemen medyası ve kaynaklarına göre, ABD’nin Cumartesi gecesi Yemen’de düzenlediği saldırılarda 53 kişi öldürüldü, 100’den fazla kişi yaralandı. Husiler, Pazar akşamı bir ABD savaş gemisinde karşılık verdiklerini iddia etmiş, ABD de bunun ardından Yemen’i tekrar bombalamıştı.
Bu misilleme olayına ne sebep oldu? Bunu kim başlattı? Ve amacı ne?
Yemen’de neler yaşandı?
ABD, Husi liderlerini hedef aldığını iddia ederek iki gecedir Yemen’i bombalıyor.
Sahadaki sonuç şu ana kadar çocuklar da dahil olmak üzere 53 kişinin ölümü oldu. Saldırılarda yaklaşık 100 kişi yaralandı.
Saldırılar nerelerde gerçekleşti?
ABD saldırıları, Husilerin kontrolündeki başkent Sana ve çevresini, ayrıca kuzeydeki Saada vilayetini ve Hudeyde limanını vurdu.
Kimler hedef alınıyor?
ABD’li yetkililer, Husi liderlerini hedef aldıklarını söylüyor. Husiler ise öldürülenler arasında çocukların da bulunduğunu belirterek, iddia edilen kurbanların fotoğraflarını yaydılar.
Bağımsız bir Yemen analisti olan Nick Brumfield, El Cezire’ye yaptığı açıklamada, “[Trump’ın] saldırıları açıkça Husi liderliğini hedef alıyordu ve herhangi bir sivilin yoluna çıkmasını umursamıyor gibiydi. Sana’daki saldırılar, çok sayıda Husi liderinin yaşadığı bilinen bir yerleşim bölgesini hedef aldı” dedi.
ABD ne istiyor?
ABD, Husiler durana kadar Yemen’i bombalamaya devam edeceğini söylerken, Başkan Donald Trump, Husilerin “Askerlerimizi ve Müttefiklerimizi hedef aldığını” iddia etti.
Trump ve Savunma Bakanı Pete Hegseth de İran’ın Husilerin eylemlerinin arkasında olduğunu ve artık “uyarıldığını” iddia ettiler.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Yemen’e yönelik saldırıları Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile koordine ettiğini duyurdu.
Husiler karşılık verdi mi?
Husiler, ABD uçak gemisi USS Harry S Truman ve savaş gemilerine yönelik 2 saldırıyı üstlendi. Medya kuruluşlarına isim vermeden konuşan ABD’li yetkililer herhangi bir saldırının gerçekleşmediğini reddetti.
BBC’nin haberine göre Husiler, bombalamada yer almayan ancak yakıt ikmalinde yardım eden ABD ve İngiltere’yi kınadı. Husi sözcüleri, ABD saldırılarına misilleme yapılacağı sözünü verdi.
İran neden eleştiriliyor?
ABD’li yetkililer, İran’ın Kızıldeniz’deki Husi faaliyetlerine yoğun destek verdiğini iddia ediyor.
Bazıları grubun İran’ın vekili olduğunu iddia etse de, Brookings ve Dış İlişkiler Konseyi (CFR) gibi birçok analist ve düşünce kuruluşu onları gönüllü bir ortak olarak görüyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi, ABD hükümetinin “İran dış politikasını dikte etme yetkisi veya görevi olmadığını” söyledi. Pazar günü X (eski adıyla Twitter) hesabından “İsrail soykırımına ve terörizmine desteği sonlandırın” şeklinde bir paylaşım yaptı.
“Yemenlilerin öldürülmesine son verin.”
Peki bu nasıl başladı?
İsrail, 2 Mart’ta Gazze’ye her türlü yardımın girişini engelleyerek, gıda ve ilaca acil ihtiyaç duyan bölgede açlığı yeniden canlandırdı.
Beş gün sonra, Husi lideri Abdulmelik el-Husi, 4 günlük bir süre belirledi, İsrail geçişleri yeniden açmaz ve yardımların girmesine izin vermezse, Husiler Süveyş Kanalı’na giderken Bab el-Mandeb Boğazı’ndan geçen İsrail bağlantılı gemilere saldırmaya devam edecekti.
Sözcü Yahya Sari, 11 Mart’ta Husilerin Kızıldeniz, Umman Denizi ve Bab el-Mendeb’deki İsrail gemilerine yönelik Kızıldeniz operasyonlarının yeniden başladığını duyurdu.
Husiler, İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşını sona erdirmesi için baskı yapmak amacıyla Kasım 2023’ten bu yana İsrail’e bağlı gemilere saldırıyor.
19 Ocak’ta Gazze’de ateşkes ilan edilmesi ve Husilerin buna uymasıyla saldırılar sona erdi.
Brumfield, “FTO [tanımlamasından] birkaç hafta sonra bir F-16’ya ateş açtılar ve Hudeyde hava sahasında olduğunu söyleyerek bir MQ-9’u düşürdüler; ancak nakliye açısından, yapacaklarını söyledikleri şeye uydular” dedi.
Trump yönetimi, Joe Biden‘ın kaldırdığı selefi “yabancı terör örgütü” (FTO) tanımını, 4 Mart’ta Husiler için yeniden uygulamaya koydu.
Husi saldırılarının bugüne kadarki etkisi ne oldu?
Kızıldeniz, dünya deniz ticaretinin yaklaşık % 15’ini gerçekleştiriyor. Husi saldırıları, bu ticaretin büyük bir kısmının Afrika’nın güney kıyılarından geçen çok daha uzun ve pahalı bir rota izlemesine neden oldu. Bu durum sigorta maliyetlerini artırdı ve küresel enflasyon oranlarını etkiledi.
Husilerin saldırılarında 8 kişinin öldüğü ve diğerlerinin yaralandığı bildirildi. Saldırılarının çoğu can kaybına yol açmadı.
ABD’nin saldırıları Husileri caydırabilecek mi?
Sözcülerine inanılacaksa, muhtemelen hayır.
Husilerin Yüksek Siyasi Konseyi, caydırılmayacaklarını, ancak “durumu daha ciddi ve vahim bir boyuta taşıyacaklarını” söyledi. Açıklamada, “Sivilleri hedef almak, Amerika’nın durumla baş edemediğini gösteriyor” ifadelerine yer verildi.
Geçmişte Husilerin Kızıldeniz’e yönelik saldırıları ve ardından ABD’nin Yemen’e yönelik saldırıları, grubun savaşçı toplama kabiliyetini daha da artırmıştı. Bu saldırılar Husilerin daha önce deneyimlediklerinden daha büyük olsa da, geri adım atmaya niyetli olduklarına dair çok az işaret var.
Husi sözcüsü Nassrudin Amer, X’te şunları yazdı: “Bizim tutumumuz açık ve talebimiz basit: Gazze’ye uygulanan ablukanın kaldırılması ve Gazze halkının açlıktan kurtarılması.” (Kaynak : El Cezire)
ABD Başkanı Donald Trump, Yemen’deki Husi isyancılarına karşı “kararlı ve güçlü” bir hava saldırısı başlattığını söyledi ve bunun nedeninin grubun Kızıldeniz’deki nakliye araçlarına yönelik saldırıları olduğunu belirtti.
Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “İran tarafından finanse edilen Husi haydutları, ABD uçaklarına füzeler fırlattı ve askerlerimizi ve müttefiklerimizi hedef aldı” ifadelerini kullanarak, “korsanlık, şiddet ve terörizmin” milyarlarca dolara mal olduğunu ve hayatları tehlikeye attığını söyledi.
Husi kontrolündeki Sağlık Bakanlığı, saldırılarda en az 31 kişinin öldüğünü, 101 kişinin de yaralandığını bildirdi.
Grup daha sonra, İsrail’in Gazze ablukasını kaldırmasına kadar Kızıldeniz’deki nakliye gemilerini hedef almaya devam edeceğini ve güçlerinin saldırılara karşılık vereceğini söyledi.
Husiler, Cumartesi akşamı Yemen’in başkenti Sana’da ve Suudi Arabistan sınırındaki isyancıların kalesi olan kuzeydeki Saada ilinde bir dizi patlama meydana geldiğini bildirdi.
İsrail’i düşman olarak gören İran destekli isyancı grup, Sana’yı ve Yemen’in kuzeybatısını kontrol ediyor ancak ülkenin uluslararası alanda tanınan hükümeti değil.
Doğrulanmamış görüntülerde Sana’daki havaalanının, askeri bir tesisin de bulunduğu bölgesinin üzerinde siyah dumanlar yükseldiği görülüyor.
Husiler, yaptıkları açıklamada, Sana’daki yerleşim bölgelerini hedef alan “kötü” saldırganlıklardan ABD ve İngiltere’yi sorumlu tuttu.
İngiltere, ABD’nin cumartesi günü Husi hedeflerine yönelik düzenlediği hava saldırılarına katılmadı ancak ABD’ye rutin yakıt ikmal desteği sağladı.
Husiler, Gazze’de İsrail ile Hamas arasındaki savaşta Filistinlilere destek verdiklerini söylüyor ve çoğunlukla asılsız iddialarla, yalnızca İsrail, ABD veya İngiltere ile bağlantılı gemileri hedef aldıklarını ileri sürüyorlar.
Kasım 2023’ten bu yana Husiler, Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nde füzeler, insansız hava araçları ve küçük tekne saldırılarıyla düzinelerce ticaret gemisini hedef aldı. İki gemiyi batırdılar, üçüncüsünü ele geçirdiler ve dört mürettebat üyesini öldürdüler.
Trump, bu saldırılara “tolerans gösterilmeyeceğini” söyledi.
“Amacımıza ulaşana kadar ezici ve öldürücü güç kullanacağız” diye ekledi.
Husiler, ne Batılı savaş gemilerinin ticaret gemilerini korumak için konuşlandırılmasına, ne de ABD ve İngiltere’nin Husilerin askeri hedeflerine yönelik çok sayıda hava saldırısına rağmen caydırılamadı.
İsrail, Temmuz ayından bu yana Husilere karşı hava saldırıları düzenliyor. Bu saldırılar, İsrail ordusunun Yemen’den ülkeye fırlatıldığını iddia ettiği 400 füze ve insansız hava aracının çoğunun düşürülmesine misilleme niteliğinde.
Büyük nakliye şirketleri, küresel deniz ticaretinin yaklaşık %15’inin geçtiği Kızıldeniz’i kullanmayı bırakıp, bunun yerine Güney Afrika’nın etrafından dolaşan çok daha uzun bir rota kullanmak zorunda kaldı.
Trump, ABD bandıralı bir geminin Kızıldeniz’e açılan Süveyş Kanalı’ndan güvenli bir şekilde geçmesinin üzerinden bir yıldan fazla zaman geçtiğini, bir ABD savaş gemisinin ise Doğu Afrika ile Arap Yarımadası arasındaki su kütlesinden geçmesinin üzerinden dört ay geçtiğini söyledi.
Süveyş Kanalı, Asya ile Avrupa arasındaki en hızlı deniz yolu olup, özellikle petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşımacılığında büyük önem taşımaktadır.
Husilere doğrudan seslenen Trump, eğer durmazlarsa “Daha önce hiç görmediğiniz kadar büyük bir cehennem yağmuru üzerinize yağacak” dedi.
Ancak Husiler, saldırının Filistinlilere verdikleri desteği azaltmayacağını söyleyerek tepkilerini sert bir şekilde dile getirdiler. Grup, “Bu saldırganlık karşılıksız kalmayacak ve Yemen silahlı kuvvetlerimiz daha fazla tırmanışla karşılık vermeye hazırdır” dedi.
Trump, İran’ı Husilere verdiği desteği durdurmaya çağırarak, Washington’ın Tahran’ı “tamamen sorumlu tutacağını ve buna karşı nazik davranmayacağını” söyledi. Ayrıca Joe Biden yönetimindeki önceki Beyaz Saray yönetimini “acınası derecede zayıf” olmakla ve “sınırsız Husilerin” devam etmesine izin vermekle suçladı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi, ABD hükümetinin “İran dış politikasını dikte etme yetkisi veya görevi olmadığını” söyledi. Pazar günü X’te “İsrail soykırımına ve terörizmine desteği sonlandırın. Yemenlilerin öldürülmesini durdurun” yazdı.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da Cumartesi günü Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, Husilere yönelik askeri caydırma operasyonlarını ele aldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Rubio, “Husilerin Kızıldeniz’deki ABD askeri ve ticari gemilerine yönelik saldırılarına müsamaha gösterilmeyeceğini” vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Lavrov‘un “güç kullanımına derhal son verilmesi” gerektiğini ve “daha fazla kan dökülmesini önleyecek bir çözüm bulmak için tüm tarafların siyasi diyaloğa girmesinin önemini” vurguladığı belirtildi. (BBC)
