ABD’de seçime birkaç gün kala Kamala Harris ile Donald Trump arasındaki başkanlık yarışında anketler dikkat çekiyor.
Ülke genelindeki toplu anket ortalamaları, seçim günü yaklaşırken Kamala Harris’in Donald Trump’a karşı hafif bir üstünlüğe sahip olduğunu gösteriyor.
ABD Başkanlık seçimlerinde ulusal anketler sadece gösterge niteliğindedir; çünkü genel kazanan seçim kurulu tarafından belirlenir.
Seçim kurulu nasıl çalışır?
Her eyaletin seçim kurulunda senatörlerinin ve Kongre’deki temsilcilerinin toplamına eşit sayıda oyu vardır. Temsilcisi veya senatörü olmayan federal başkent Washington DC’nin 3 seçim kurulu oyu daha vardır.
İki eyalet hariç tüm eyaletlerde, kazananın her şeyi aldığı sistem kullanılıyor; bu sistemde, bir eyalette en çok oyu alan aday, o eyaletteki tüm seçim kurulu oylarını da kazanmış oluyor.
Seçim kurulunda açık bir çoğunluk kazanmak için bir adayın 270 oya ulaşması gerekir. 269-269 beraberlik olması durumunda, Temsilciler Meclisi’ndeki eyalet delegasyonları Başkan’ı belirlemek için oy kullanır.
Donald Trump ve Kamala Harris için hem ortalama oy verme niyetini hem de olası değerler aralığını hesaplamak için her eyaletteki birebir başkanlık seçim anketlerini kullanıyoruz. Bir adayın anket ortalaması liderliği yüzde 5’ten azsa eyaletler ‘kararsız’, yüzde 5 ile 10 arasındaysa ‘eğilimli’ ve yüzde 10’dan fazlaysa ‘sağlam’ olarak kabul edilir.
Ortalamalar nasıl hesaplanır?
Belirli bir andaki ortalamayı hesaplamak için, önceki 28 günde yayınlanan her eyalet düzeyindeki anketi alırız ve ne kadar zaman önce yayınlandığına, örneklem büyüklüğüne, anketörün anketleri ne sıklıkla yayınladığına ve önceki ortalamadan ne kadar uzakta olduğuna göre bir ağırlık atarız. Hareketli ortalama, bu anketlerin ağırlıklı ortalamasıdır.
Bir anketör aynı anketi birden fazla örneklem türüyle yayınladığında, önce anketin ‘olası seçmen’ versiyonunu, sonra ‘kayıtlı seçmenler’ anketini ve son olarak da ‘tüm yetişkinler’ anketini tercih ederiz.
Ayrıca, 2020 seçim sonuçlarıyla karşılaştırıldığında ulusal anketlerdeki değişimi kullanan, her eyalette her gün bir ‘sahte anket’ ekleyerek, az anket yapılan eyaletler için zayıf bir tahmin oluşturuyoruz.
Anketler ilk önce üstel azalma fonksiyonuna göre ağırlıklandırılır; yani bugün yayınlanan bir anket tam ağırlıklandırılırken, 4 hafta önce yayınlanan bir anket hiç ağırlıklandırılmaz.
Daha büyük örneklem büyüklüklerine sahip anketler, daha küçük örneklem büyüklüklerine sahip anketlere göre daha fazla ağırlıklandırılır.
Bir anketör son 28 gün içinde birden fazla anket yayınladıysa, her anketörün ortalamayı eşit şekilde etkilemesini sağlamak için o anketör tarafından yapılan her anket daha az ağırlıklandırılır.
Son olarak, aykırı değerlerin ortalamayı çarpıtmamasını sağlamak için, mevcut ortalamadan çok uzaktaki anketlere daha düşük ağırlık vermek üzere ikinci dereceden bir ‘çekirdek ağırlıklandırma fonksiyonu’ uygulanır.
Hata aralıkları nasıl hesaplanır?
Yarın bir seçim olsaydı her adayın kazanabileceği olası değerler aralığını elde etmek için iki ayrı hata kaynağını birleştiriyoruz: örnekleme hatası ve anket endüstrisi hatası.
Örnekleme hatası, nüfusun rastgele seçilmiş bir alt kümesinin görüşlerinin tüm nüfusun görüşleriyle uyuşmaması riskini temsil eder. Her aday için, hareketli ortalamamızın her anketin örnekleme hatası verildiğinde alabileceği değer aralığını tahmin ediyoruz.
Anket endüstrisi hatası veya örnekleme dışı hata, önceki seçimlerde olduğu gibi tüm anketlerin sistematik olarak bir yöne veya diğerine doğru önyargılı olma riskini temsil eder. Anket endüstrisi hatasının kaynakları arasında çarpık örnekler kullanılması, seçmenlerin seçim gününe kadar kararsız kalması veya seçmenlerin anketörlere gerçek niyetlerini söylememesi yer alır.
Örnekleme dışı hatayı, önceki seçimlerin sonuçlarının seçim öncesi anket ortalamalarından ne kadar farklı olduğunu göz önünde bulundurarak tahmin ediyoruz. Seçtiğimiz değerler akademik ve orijinal araştırmaların bir kombinasyonuna dayanmaktadır.
Her eyaletteki her aday için hata çubuklarına sahip olduğumuzda, Trump’ın liderliğinin üst güven sınırını, Trump’ın anketinin üst güven sınırı ile Harris’in anketinin alt güven sınırı arasındaki farkı her eyalette hesaplayarak tahmin ediyoruz. Benzer şekilde, Trump’ın liderliğinin minimumu, Trump’ın anketinin alt güven sınırı eksi Harris’in anketinin üst güven sınırıdır.
Seçimin galibini belirlemeye yönelik en yakın sonucu seçimlerin hemen ardından yayınlanacak sandık çıkış anketleri gösterecek ama çok sayıda anket firması ve gazetenin seçim tahminleri şimdiden yayınlanıyor.
Milyonlarca Amerikalı, 5 Kasım Salı günü Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 47. başkanını seçmek için oy kullanacak. 2024 ABD başkanlık seçimlerinin, yakın tarihin en çekişmeli yarışlarından biri olması bekleniyor.
Demokratların desteklediği aday Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ın kıyasıya yarıştığı seçimin galibi, Ocak 2025’te başlayarak 4 yıl boyunca Beyaz Saray’da görev yapacak.
Oy kullanma saatleri eyaletten eyalete değişiyor: Indiana ve Kentucky’deki bazı bölgelerde sandıklar yerel saatle 18:00’de kapanırken, Alaska’da ise yerel saatle 6 Kasım 01:00’de kapanacak.
Seçimin galibini belirlemeye yönelik en yakın sonucu seçimlerin hemen ardından yayınlanacak sandık çıkış anketleri gösterecek ama çok sayıda anket firması ve gazetenin seçim tahminleri şimdiden yayınlanıyor.
Çok sayıda eyalette erken oylama çoktan başlamışken, ulusal anket ortalamaları iki liderin başabaş gittiğini gösteriyor.
Önde gelen anket analiz sitesi FiveThirtyEight, Harris’in yüzde 48’le 1,2 puan önde gittiğini kaydediyor. Newsweek’e göre anket firması, Trump’ın olası oy oranını yüzde 46,8 olarak belirledi.
Amerikalı ünlü istatistikçi ve yazar Nate Silver’ın firması Silver Bulletin’ine göre de Harris yüzde 48,5; Trump da yüzde 47,4 civarında oy oranına sahip. New York Times da benzer bir sonuç gösteriyor. Gazete, Harris’in yüzde 49, Trump’ın yüzde 48 oranında oy alacağını yazıyor.
Perşembe günü yayınlanan HarrisX/Forbes anketi de Harris’i bir puan önde gösteriyor. Buna göre Harris yüzde 49, Trump ise yüzde 48 oy oranına sahip. Ancak ankette olası seçmenlerin onda birinin fikrini değiştirebileceği de ifade edilmiş.
Çarşamba günü yayınlanan son Economist/YouGov anketine göre de Harris, yüzde 49 ile Trump’ın (yüzde 47) iki puan önünde. Seçmenlerin yüzde 2’sinin kararsız olduğu, yüzde 3’ününse diğer adayları desteklediği belirtiliyor.
Salı günü yayınlanan Reuters/Ipsos anketi, Harris’in yüzde 44 ile Trump’ın 1 puan önünde olduğunu öne sürüyor. Buna göre Trump’ın oy oranı yüzde 43 seviyesinde.
Öte yandan önde gelen bir diğer anket firması RealClearPolitics, Trump’ın yüzde 48,4 ile Harris’in önünde olduğunu ifade ediyor. Bu verilere göre Harris’in olası oy oranı yüzde 48,1’de kaldı. Trump aynı ankette 4 yıl önce Joe Biden’a karşı karşı kaybettiği seçimde yüzde 7,5 ve Hillary Clinton’a karşı kazandığı 2016’da ise yüzde 4,6 gerideydi.
Trump’ı önde gösteren bir diğer anket de CNBC kayıtlı seçmen anketi. Buna göre Trump % 48, Harris ise 46 civarında oy alacak.
Wall Street Journal’ın kayıtlı seçmen anketinde de Trump’ın % 47’yle önde olduğu görülüyor. Gazete Harris için % 45’lik oy oranı tahmininde bulunuyor.
İki adayı eşit gösteren anketler
İki aday arasındaki dar puan farkı bazı anketlerde tamamen kapanıyor. Bu anketlerde Harris ve Trump’ın eşit oy alabileceği görülüyor.
Örneğin 23-24 Ekim aralığında yapılan Emerson College anketi, iki adayın da % 49 oranında oy alacağını göstermişti. Aynı anketin bir önceki hafta yayınladığı tahminlerde Harris % 49, Trump ise % 48 olarak belirlenmişti.
Benzer şekilde cuma günü yayınlanan CNN anketi de iki adayı % 47 ile eşit gösterdi. Ekibin eylül ayındaki anketinde Harris, Trump’ın bir puan önündeydi.
Bu sonuçlar, iki adayı eşit gösteren anketlerde Harris’in oy oranının son uğrakta düşüş eğilimi sergilediği anlamına geliyor.
Bahis siteleri
ABD’de bahis siteleri de seçim tahminlerinde önemli bir yer kaplıyor. Verilere göre, söz konusu sitelerde bahis oynayanların önemli bir kısmı halihazırda Trump’ın kazanacağını düşünüyor.
Cuma günü itibarıyla kripto ticaret platformu Polymarket ve İngiltere merkezli iki büyük bahis platformu Sporting Index ve Betfair Exchange’de Trump’ın kazanma olasılığı yüzde 59’un üzerindeydi.
En büyük ABD borsalarından biri olan Kalshi’de ise Trump’ın kazanma olasılığı 48 saatte yüzde 64’ten yüzde 56’ya düştü.
Bugüne dek ABD seçimlerinden önceki ayda bahislerin açık ara favorisi olan adayların sadece 1916 ve 1948’de kaybettiği görüldü.
Öte yandan bahis piyasaları, Trump’ın 2016’daki zaferini tahmin edememişti.
Salıncak eyaletler
ABD seçimlerinin kaderini belirleyecek çok önemli bir faktör de salıncak eyalet (swing states) diye tabir edilen, adayların yarışı son derece çekişmeli götürdüğü eyaletler. Bunlar arasında Arizona, Georgia, Pensilvanya ve Wisconsin gibi eyaletler var.
NorthJersey yazarı Amanda Wallace, bu eyaletlerdeki seçim sonucu tahminlerini şöyle özetliyor:
Arizona
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 2,4 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 1,8 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 2,3 puan
Georgia
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 1,8 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 1,9 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 2,6 puan
Michigan
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Harris lehine 0,8 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Harris lehine 1,6 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Harris lehine 0,8 puan
Nevada
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 0,3 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 0,2 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 0,9 puan
Pensilvanya
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 0,7 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 0,6 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 0,3 puan
Wisconsin
– FiveThirtyEight anket ortalaması: Harris lehine 0,6 puan
– 270 to Win anket ortalaması: Harris lehine 0,7 puan
– Real Clear Polling anket ortalaması: Harris lehine 0,3 puan
Clinton’a karşı Trump’ın zaferini Seçiciler Kurulu belirlemişti
Öte yandan, Amerikan seçim sistemine göre adayların aldığı toplam oy oranı başkan seçilmek için yeterli değil.
ABD’de başkan ve başkan yardımcısını seçmek üzere halk oyuyla belirlenen 538 seçici üyeden oluşan bir kurul var. Seçiciler Kurulu (Electoral College) adı verilen bu kurul başkanlık seçimlerinden hemen sonra bir defaya mahsus toplanıyor.
Nitekim Trump, 2016 seçimlerinde toplam oy sayısı bakımından rakibi Hillary Clinton’a göre gerideydi ama Seçiciler Kurulu’nda 304’e 227’yle üstünlük sağlayarak seçimi kazanmıştı.
O dönemde seçimin sonucu da anketörleri ve seçim analistçilerini şaşırtmıştı. Zira neredeyse hepsi Clinton’ın kazanacağını düşünüyordu.
Trump ve müttefiklerinin bakış açısına göre, halk oylamasında anketler ne kadar yakınsa Seçiciler Kurulu’nu kazanacak kadar çok eyalette oy alma şansı da o kadar artıyor.
FiveThirtyEight’in seçim tahminine göre, Trump’ın bu yıl Seçiciler Kurulu’nu kazanma ihtimali daha yüksek.
Anketler ne kadar doğru?
2016 ABD başkanlık seçimlerinde hem ulusal hem de eyalet bazında yapılan anketler, seçim gecesi Demokratların net kazanımlar elde edeceği izlenimi yaratmıştı ancak durum böyle olmadı.
Anket firmaları, o yıl Trump’ın kritik eyaletlerdeki desteğini gerçekten de düşük tahmin ettiler. Bununla birlikte, ulusal anket ortalamaları, Clinton’ın kazandığı halk oylamasına kıyasla oldukça doğruydu.
Ayrıca, 2020’deki ulusal anketler daha da büyük bir hata payına sahipti.
Kamuoyu yoklaması sektörünün profesyonel gruplarından Amerikan Kamuoyu Araştırmaları Birliği (AAPOR), 2020 başkanlık seçimleri öncesinde yapılan kamuoyu yoklamalarının son 40 yılın en hatalı anketleri arasında yer aldığını aktardı.
Bu yüzden anket sonuçlarının uzun bir süredir tartışmalı olduğunu belirtmekte fayda var.
Marquette Üniversitesi’nde hukuk ve kamu politikası profesörü olan ve 2012’den bu yana Marquette Hukuk Fakültesi anketini yöneten Charles Franklin, “Sorun büyük ölçüde anketlere katılmakta isteksiz olan seçmenlere ulaşma meselesidir” diyor.
Franklin, Euronews’e verdiği röportajda, Trump’ın destekçilerinin siyasete, medyaya ve anket kuruluşlarına karşı benzersiz bir güvensizlik sergilediğini, bunun da 2016 ve 2020’deki yanlışlıklara katkıda bulunmuş olabileceğini söyledi.
Haber Ajansları
