Pretorya’nın BM Uluslararası Adalet Divanı’na sunduğu dava Netanyahu hükümeti tarafından ‘temelsiz’ bulunarak reddedildi.
Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, bu ay Güney Afrika’daki Müslüman liderlerle Gazze çatışması hakkında bir basın toplantısı düzenledi.
Güney Afrika, BM Uluslararası Adalet Divanı’na sunduğu davada İsrail’i Gazze’deki askeri operasyonlarında soykırıma ilişkin uluslararası yasaları ihlal etmekle suçladı.
Güney Afrika, Cuma günü UAD’ye sunduğu başvuruda , İsrail’in Gazze’deki Filistinlilere karşı “soykırımı önlemede başarısız olduğunu ve soykırım yaptığını” ve mahkemenin İsrail askeri operasyonlarının derhal durdurulması yönünde karar vermesi gerektiğini söyledi.
Güney Afrika, devletler arasındaki anlaşmazlıkları çözen bir BM organı olan mahkemenin, her iki ülkenin de taraf olduğu 1948 Soykırım Sözleşmesi kapsamında yargı yetkisine sahip olduğunu ileri sürüyor. Pretorya (G. Afrika’nın başkenti) ayrıca İsrail askeri harekâtının derhal durdurulması emrini de içeren acil tedbirler almak istiyor ve duruşmaların yeni yılın başlarında yapılması yönünde çağrıda bulundu. İsrail ise iddiaların asılsız olduğunu söyledi.
Güney Afrika, Hamas’ın 7 Ekim’de gerçekleştirdiği ve İsrailli yetkililerin ölü sayısının 1.200’den fazla olduğunu açıkladığı saldırının ardından 7 Ekim’de savaşın başlamasından bu yana İsrail’in operasyonlarda “soykırım niyeti” gösterdiğini söyledi.
İsrail güçlerini Filistinlilere “fiziksel yıkıma yol açacak yaşam koşullarını” yaşatmakla suçladı. İsrail dışişleri bakanlığı sözcüsü, “İsrail, Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’na yaptığı başvuruda yaydığı kan iftirasını tiksintiyle reddediyor” dedi. “Güney Afrika’nın iddiası hem fiili hem de hukuki dayanaktan yoksundur ve mahkemenin alçakça ve aşağılayıcı bir şekilde istismar edilmesini teşkil etmektedir.”
İsrail haftalarca süren ve bölge nüfusunun çoğunun yerinden edilmesine yol açan hava bombardımanının ardından Gazze’nin merkezine yönelik kara saldırısını yoğunlaştırdı.
Hamas yönetimindeki bölgedeki sağlık yetkililerine göre Gazze’de 21.000’den fazla insan öldürüldü. BM yetkilileri İsrail’i yardımı engellemekle suçladı ancak iddiaları reddediyor.
Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa’nın hükümeti, savaş nedeniyle İsrail ile normal diplomatik ilişkileri zaten askıya aldı ve aynı zamanda çatışmayla ilgili Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne soruşturma yapılması çağrısında bulundu.
UAD, Kiev’in yine BM soykırım sözleşmesine dayanarak dava açmasının ardından geçen yıl Rusya’ya Ukrayna işgalini durdurma talimatı vermişti. Moskova kararı görmezden geldi. Bu yılın başlarında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Güney Afrika‘nın, Rusya’nın Ukrayna’da işlediği iddia edilen savaş suçları nedeniyle ICC tarafından çıkarılan tutuklama emrini uygulamaktan kaçınamayacağını söylemesinin ardından Johannesburg’daki yıllık Brics zirvesine katılmamıştı.
Güney Afrika, davayı Soykırım Sözleşmesi kapsamına alabilir çünkü hem Güney Afrika hem de İsrail anlaşmanın imzacılarıdır.
Dava Soykırım Sözleşmesine bağlı
Davanın savaşı durdurmada başarılı olup olmayacağı henüz bilinmiyor. Mahkemenin kararları yasal olarak bağlayıcı olsa da, bunlara her zaman uyulmuyor. Mart 2022’de mahkeme, Rusya’ya Ukrayna’daki düşmanlıkları durdurma emri verdi; bu, Moskova’nın saldırılarına devam ederken göz ardı ettiği bağlayıcı bir yasal karardı.
Güney Afrika Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, ülkenin “İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik mevcut saldırılarında, ayrım gözetmeyen güç kullanımı ve bölge sakinlerinin zorla uzaklaştırılması nedeniyle yakalanan sivillerin durumundan ciddi şekilde endişe duyduğunu” söyledi.
Bakanlık, “insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları gibi uluslararası suçların işlendiğine dair devam eden raporların yanı sıra 1948 Önleme ve Koruma Sözleşmesi’nde tanımlanan soykırım eşiğini karşılayan eylemler veya ilgili suçlar olduğuna dair raporların bulunduğunu” da sözlerine ekledi. Soykırım cezası, Gazze’de devam eden katliamlar bağlamında işlendi ve işlenmeye de devam edebilir.”
Güney Afrika cumhurbaşkanı daha önce İsrail’i savaş suçları ve “soykırıma eşdeğer” eylemlerle suçlamıştı. Ve Güney Afrika geçen ay yine Lahey’de bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne İsrail’in Gazze’deki eylemlerini soruşturması için baskı yaptı.
ICC bireyleri savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım nedeniyle yargılarken, Uluslararası Adalet Divanı uluslar arasındaki anlaşmazlıkları çözer.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün uluslararası adalet direktörü yardımcısı Balkees Jarrah, Güney Afrika’nın davasının “Uluslararası Adalet Divanı’na İsrail’in Gazze’deki eylemlerini 1948 Soykırım Sözleşmesini kullanarak incelemesi için önemli bir fırsat sağladığını” söyledi.
Güney Afrika’nın, “İsrail’in Filistin halkına soykırım yapıp yapmadığı sorusuna açık ve kesin yanıtlar vermesi için” Birleşmiş Milletler’in en yüksek yargı organına başvurduğunu söyledi.
