Rusya enerji şirketi Gazprom’unun Ukrayna üzerinden geçen bir boru hattıyla Avrupa Birliği ülkelerine doğalgaz göndermeye devam etmesini sağlayan 5 yıllık anlaşma, 2025 yılı başında sona erdi ve yerine yeni bir anlaşma yapılmadı.
AP’ye göre Ukrayna, Rusya’nın devam eden işgali sırasında gaz geçiş anlaşmasının sona ermesini memnuniyetle karşıladı. Ukrayna Enerji Bakanı, olayı Moskova’ya maddi zarar verecek “tarihi bir olay” olarak nitelendirdi ve Avrupa’nın Rus gazına olan bağımlılığını azaltma hamleleriyle örtüştüğünü söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, bunun sadece Avrupa’nın ekonomik potansiyelini zayıflatmakla kalmayıp aynı zamanda Avrupalıların yaşam standartlarını da olumsuz etkilediğini ve Kiev ile Avrupalı müttefiklerinin ABD ekonomisine mali destek sağlamak uğruna kendi halklarının refahını feda ettiğini” söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky’nin yorumu, Rusya’nın enerji şirketi Gazprom aracılığıyla yaptığı anlaşmanın sona ermesinden bir gün sonra 1 Ocak’ta Telegram’da yaptığı paylaşıma göre, bu anlaşma, yakıtın artık Avrupa’daki müşterilere ulaştırılmak üzere ülke üzerinden transit geçişinin durdurulması anlamına geliyor.
Zelensky, anlaşmanın sona ermesinin “Moskova’nın en büyük yenilgilerinden biri” olduğunu söyledi.
Rus boru hattından Avrupa’ya gaz arzı 2024’te %14 arttı
2023 yılında Rusya’nın Avrupa’ya boru hattıyla gaz arzı yaklaşık 28,15 milyar metreküp seviyesinde gerçekleşti
Valery Sharufulin/TASS
Rusya’nın gaz devi Gazprom ve Avrupa Gaz İletim Sistemi Operatörleri Ağı’nın (ENTSOG) verilerine dayanan TASS tahminlerine göre, Rusya, 2024’te Avrupa’ya boru hattıyla gaz arzını bir önceki yıla göre %14 artırarak 32,1 milyar metreküpe çıkardı.
Gazpron ve ENTSOG verilerine göre, 2023 yılında Rusya’dan Avrupa’ya boru hattıyla gaz arzı yaklaşık 28,15 milyar metreküp seviyesinde gerçekleşti.
Özellikle Ukrayna üzerinden Batı ve Orta Avrupa ülkelerine yönelik gaz arzı 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6 artarak 15,4 milyar metreküpe ulaştı.
TürkAkım boru hattı üzerinden Güney ve Güneydoğu Avrupa ülkelerine yapılan gaz sevkiyatı 2024 yılında yüzde 23 artarak 16,7 milyar metreküpe çıktı. Sadece Aralık 2024’te Rusya’nın bu güzergah üzerinden Avrupa’ya yaptığı gaz ihracatı, Kasım ayına kıyasla yüzde 3 arttı.
Ayrıca, Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun verilerine göre, Rusya’nın boru hattı üzerinden ülkeye doğalgaz arzı 2024 yılında yaklaşık 20 milyar metreküpe ulaşabilir. Bununla birlikte, Rusya’nın Avrupa’ya (Türkiye dahil) yıllık boru hattı gazı arzı 2023 yılında 49 milyar metreküpe kıyasla yaklaşık 52 milyar metreküpe ulaşabilir.
Ukrayna üzerinden gaz geçişi
1 Ocak’ta sona eren Ukrayna üzerinden Rus gazı geçişine ilişkin anlaşma, Ukrayna üzerinden yılda 40 milyar metreküp Rus gazının taşınmasını öngörüyordu. Kiev’in anlaşmayı uzatmayı reddetmesi, Rus şirketi Gazprom’u 1 Ocak sabahı gaz geçişini durdurmaya zorladı, gaz devi böyle söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin daha önce Rus gazı geçişi için kesinlikle yeni bir sözleşme olmayacağını, bir anlaşma yapmanın mümkün olmadığını, yeni yıldan sadece birkaç gün önce söylemişti. Kiev ise Rus gazı geçişini durdurma planlarını duyurdu.
Öte yandan Ukrayna, Avrupa Komisyonu’nun talebi üzerine, gazın “Rus” olarak değerlendirilmemesi koşuluyla gaz geçişini yeniden başlatmaya hazır. Rusya Devlet Başkanı, Türk, Macar, Slovak ve Azerbaycan şirketleri olmak üzere üçüncü taraflarla sözleşme yapma olasılığına işaret etti.
Haber Ajansları
