İsrail’in Lübnan’a yönelik saldırıları sonrasında Hizbullah lideri Hasan Nahrallah’ın ölmüş olabileceği varsayılıyor.
Hasan Nasrallah kimdir?
Lübnan’ın militan Şii İslamcı Hizbullah hareketinin lideri Şeyh Hasan Nasrallah, Ortadoğu’nun en tanınmış ve en etkili isimlerinden biridir.
Cuma günü Beyrut’a düzenlenen hava saldırısının hedefi olduğu bildirilen Nasrallah, İsrail tarafından suikasta uğrama korkusu nedeniyle yıllardır kamuoyunun önüne çıkmıyor.
İran’la yakın kişisel bağları olan karanlık bir isim olan Hizbullah’ın bugün olduğu siyasi ve askeri güce dönüşmesinde kilit rol oynadı ve grubun destekçileri tarafından saygıyla anılmaya devam ediyor.
Nasrallah’ın liderliğinde Hizbullah, Filistinli silahlı grup Hamas’ın yanı sıra Irak ve Yemen’deki milislerin savaşçılarını eğitti ve İsrail’e karşı kullanılmak üzere İran’dan füze ve roketler aldı.
Hizbullah’ın, Lübnan’ı işgal eden İsrail güçlerine karşı savaşmak için kurulan bir milis gücünden, Lübnan ordusundan daha güçlü bir askeri güce, Lübnan siyasetinde bir güç simsarı, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerin önemli bir sağlayıcısı ve destekçisi İran’ın bölgesel üstünlük çabalarının önemli bir parçası haline dönüşmesini sağladı.
1960 yılında doğan Hasan Nasrallah, babası Abdul Karim’in küçük bir manav işlettiği Beyrut’un doğusundaki Burj Hammoud semtinde büyüdü. Dokuz çocuğun en büyüğüydü.
Lübnan’da 1975’te iç savaş çıkınca, o zamanlar Şii bir milis olan Amal hareketine katıldı. Şii bir ilahiyat okuluna katılmak için Irak’ın kutsal şehri Necef’te kısa bir süre kaldıktan sonra, 1982’de İsrail’in Filistinli militanların saldırılarına yanıt olarak Lübnan’ı işgal etmesinden kısa bir süre sonra, kendisi ve diğerleri gruptan ayrılmadan önce Lübnan’da Amal’a tekrar katıldı.
İslami Emel adını alan yeni grup, Bekaa Vadisi’nde konuşlu İran Devrim Muhafızları’ndan önemli askeri ve örgütsel destek aldı ve daha sonra Hizbullah’ı oluşturacak Şii milislerin en önde gelen ve etkili olanı olarak ortaya çıktı.
Hizbullah, 1985 yılında ABD ve Sovyetler Birliği’ni İslam’ın başlıca düşmanları olarak tanımlayan ve Müslüman topraklarını işgal ettiğini söylediği İsrail’in “yok edilmesini” isteyen bir “açık mektup” yayınlayarak resmen kuruluşunu ilan etti.
Nasrallah, örgüt büyüdükçe Hizbullah saflarında yükseldi. Savaşçı olarak görev yaptıktan sonra Baalbek’te, ardından tüm Bekaa bölgesinde ve ardından Beyrut’ta direktör olduğunu söyledi.
1992 yılında, selefi Abbas el-Musavi’nin İsrail helikopter saldırısında öldürülmesinin ardından 32 yaşındayken Hizbullah’ın lideri oldu.
İlk eylemlerinden biri Musawi’nin öldürülmesine misilleme yapmaktı. Kuzey İsrail’e bir kızı öldüren roket saldırıları emri verdi, Türkiye’deki İsrail büyükelçiliğindeki bir İsrail güvenlik görevlisi bir araba bombasıyla öldürüldü ve bir intihar bombacısı Arjantin’in Buenos Aires kentindeki İsrail büyükelçiliğine saldırdı ve 29 kişiyi öldürdü.
Nasrallah ayrıca İsrail güçleriyle düşük yoğunluklu bir savaş yürüttü ve bu savaş, İsrail güçlerinin 2000 yılında Güney Lübnan’dan çekilmesiyle sona erdi; ancak en büyük oğlu Hadi’nin İsrail askerleriyle girdiği çatışmada öldürülmesiyle kişisel bir kayıp yaşadı.
Geri çekilmenin ardından Nasrallah, Hizbullah’ın İsrail’e karşı ilk Arap zaferini elde ettiğini ilan etti. Ayrıca Hizbullah’ın silahsızlanmayacağını, Shebaa Çiftlikleri bölgesi de dahil olmak üzere “tüm Lübnan topraklarının geri verilmesi gerektiğini” düşündüğünü söyledi.
2006 yılına kadar nispeten sakin bir ortam vardı; ta ki Hizbullah militanlarının sınır ötesi saldırısında sekiz İsrail askeri öldürülüp iki kişi kaçırılıncaya kadar; bu da İsrail’in büyük bir tepkisine yol açtı.
İsrail savaş uçakları Güney’deki ve Beyrut’un güney banliyölerindeki Hizbullah kalelerini bombalarken, Hizbullah İsrail’e yaklaşık 4.000 roket attı. 34 günlük çatışmada çoğu sivil olmak üzere 1.125’ten fazla Lübnanlı öldü, ayrıca 119 İsrail askeri ve 45 sivil.
Nasrallah’ın evi ve ofisi İsrail savaş uçakları tarafından hedef alındı, ancak kendisi yara almadan kurtuldu.
2009’da Nasrallah, Hizbullah’ın “siyasi vizyonunu” vurgulamayı amaçlayan yeni bir siyasi manifesto yayınladı. 1985 belgesinde bulunan İslam cumhuriyeti ifadesini kaldırdı ancak İsrail ve ABD’ye karşı sert bir çizgi sürdürdü. Hizbullah’ı Güney Lübnan’da yasaklayan bir BM kararına rağmen silahlarını elinde tutması gerektiğini yineledi.
Nasrallah, “İnsanlar evrim geçirir. Tüm dünya son 24 yılda değişti. Lübnan değişti. Dünya düzeni değişti” dedi.
Dört yıl sonra Nasrallah, Hizbullah’ın, İran destekli müttefiki Başkan Beşar Esad‘ın bir isyanı bastırmasına yardım etmek için Suriye’ye savaşçılar göndererek varlığının “tamamen yeni bir aşamasına” girdiğini ilan etti. “Bu bizim savaşımız ve biz buna hazırız,” dedi.
Lübnanlı Sünni liderler Hizbullah’ı ülkeyi Suriye savaşına sürüklemekle suçladı ve mezhepsel gerginlikler önemli ölçüde arttı.
2019’da Lübnan’daki derin ekonomik kriz, uzun süredir yolsuzluk, israf, kötü yönetim ve ihmalkarlıkla suçlanan siyasi elite karşı kitlesel protestoları tetikledi. Nasrallah başlangıçta reform çağrılarına sempati duyduğunu ifade etti, ancak protestocular siyasi sistemin tamamen elden geçirilmesini talep etmeye başlayınca tutumu değişti.
8 Ekim 2023’te, Hamas silahlılarının İsrail’e düzenlediği ve Gazze’deki savaşı tetikleyen eşi benzeri görülmemiş saldırının ertesi günü, Hizbullah ile İsrail arasında daha önce aralıklı olarak yaşanan çatışmalar yeniden tırmandı.
Hizbullah, Filistinlilerle dayanışma içinde İsrail mevzilerine ateş açtı.
Nasrallah, Kasım ayında yaptığı bir konuşmada, Hamas saldırısının “hem karar hem de uygulama açısından yüzde 100 Filistinli” olduğunu, ancak grubuyla İsrail arasındaki çatışmanın “çok önemli ve anlamlı” olduğunu söylemişti.
Grup, kuzey İsrail’e ve İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri’ne 8.000’den fazla roket fırlattı. Ayrıca zırhlı araçlara tanksavar füzeleri ateşledi ve patlayıcı insansız hava araçlarıyla askeri hedeflere saldırdı.
İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Lübnan’daki Hizbullah mevzilerine hava saldırıları ve tank ve topçu ateşiyle karşılık verdi.
Nasrallah son konuşmasında, Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan binlerce çağrı cihazı ve radyo ahizesi patlatarak 39 kişinin ölümüne ve binlercesinin yaralanmasına neden olan İsrail’i suçladı ve “tüm kırmızı çizgileri aştığını” söyledi. Grubun “benzeri görülmemiş bir darbe” aldığını kabul etti.
Kısa bir süre sonra İsrail, Hizbullah’a yönelik saldırılarını önemli ölçüde artırdı ve yaklaşık 800 kişinin ölümüne yol açan bombalama dalgaları başlattı.
Yorumlar kapalı.