İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen NATO Zirvesinde Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında ortak bir anlaşma imzalandı.
Anlaşma kapsamında Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine itirazlarından vazgeçtiğini açıkladı.
Türkiye, İsveç ve Finlandiya dün akşam NATO’nun arabuluculuğunda yaklaşık 4 saat süren müzakerelerin ardından ortak bir anlaşmaya imza attı. Böylelikle, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline yanıt olarak İskandinav ülkelerinin ittifaka katılmasının önü açıldı.
Financial Times gazetesine konuşan bir Türk yetkili, İskandinav ülkelerinin PKK/YPG’ye destek vermeyeceğini açıklamasının Haziran 2023’de Türkiye’de yapılması planlanan yerel seçimler öncesinde özellikle Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan için önemli olduğunu yazdı. Yetkili, FETÖ’nün de bu kapsamda olduğunu açıkladı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, anlaşmanın “silah ihracatı ve terörle mücadele de dahil olmak üzere Türkiye’nin endişelerini ele aldığını” söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsveç Dışişleri Bakan Yardımcısı Robert Rydberg’in “kapsamlı” görüşmeler için Çarşamba günü Ankara’ya geleceğini açıkladı.
Görüşmeden önce konuşan Erdoğan, İsveçli ve Finlandiyalı mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmede “boş konuşma” değil sonuç görmek istediğini söylemişti.
Financial Times’a konuşan Batılı yetkililer, Erdoğan’ın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği sorununu, özellikle Ankara’nın ABD yapımı yeni F-16 savaş uçakları ve mevcut savaş uçakları için modernizasyon kitleri satın alma yönündeki baskısıyla ilgili olarak Washington’dan taahhütler almak için araçsallaştırmaya çalıştığına inandıklarını açıkladı. Yine de Biden yönetimi satışa desteğinin sinyalini verirken, ABD’li yetkililer Kongre’nin anlaşmayı imzalaması gerektiğine dikkat çekti.
Benzer bir iddia da İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’tan geldi. Reuters’a konuşan üst düzey bir ABD’li yetkili, Washington’un süreç boyunca ‘alçakgönüllü bir yaklaşım izlediğini’ öne sürerken, Türkiye’nin F-16 konusunu gündeme taşıyacağının beklendiğini aktardı. Reuters’a konuşan yetkili, Erdoğan ve Biden’ın bir araya geleceği görüşmelerde de bu konunun ele alınacağını ve Erdoğan’ın ABD Başkanı’na baskı yapacağını öne sürdü.
Yetkili, Biden ile Erdoğan’ın ABD yaptırımlarına yol açan Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri satın alması ve Washington’dan modernizasyon kitleri ve diğer konuları da görüşeceğini söyledi.
Üç ülke arasında imzalanan ortak momerandumda “Finlandiya ve İsveç’in PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgütlere destek sağlamayacağı” üzerinde anlaşıldı.
Türkiye’nin NATO Zirvesi’nin ilk gününde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine itirazından vazgeçmesi uluslararası kamuoyunda da büyük yankı uyandırdı. Dünya basını, Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında varılan mutabakatı manşetlerden gördü.
Türkiye’nin NATO Zirvesi’nin ilk gününde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine itirazından vazgeçmesnin uluslararası yansımaları:
ABD
NEW YORK TIMES: ABD merkezli NYT gazetesi, dün varılan anlaşmanın Putin’e büyük bir darbe olacağını yazdı. Gazete, Batılı liderlerin Almanya’nın ardından Madrid’de bir araya geldiğini hatırlatırken, ‘Putin’e karşı diplomatik savaş’ yorumu yaptı.
CNN: ABD’nin önde gelen yayın kuruluşlarından CNN International, Türkiye’nin itirazlarından vazgeçmesinin uzun ve yoğun bir diplomasi trafiğinin ardından geldiğine dikkat çekerken, “Finlandiya ve İsveç’i NATO’ya sokma çabaları, hem aylarca süren istikrarlı bir diplomasinin hem de son günlerde yoğun bir telefon görüşmesi ve üst düzey yetkililer arasındaki toplantıların eseriydi.” ifadelerini kullandı. CNN, “Biden’ın NATO’yu genişletmek için 6 aydır süren büyük başarısı” başlığını kullandı.
NEWSWEEK: ABD merkezli gazete, gelişmeleri ‘Türkiye’den Putin’in NATO’nuın genişlemesini engelleme hamlesine darbe’ başlığıyla duyurdu.
POLİTİCO: Gazete, ‘Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik hedeflerinin önündeki engeli kaldırdı’ başlığı ile dünkü gelişmeleri okuyucularına duyurdu.
WSJ: ABD merkezli Wall Street Journal gazetesi, Türkiye’nin karar değiştirmeden önce gerçekleştirilen yoğun telefon trafiğine dikkat çekti. Gazeteye konuşan Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, dün sabah Biden’ın Erdoğan’ı aradığını belirtirken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in Biden’ın bu çabasını takdir ettiğini açıkladığını söyledi.
WASHINGTON POST: Washington Post ‘Türkiye Salı günü, ittifakın büyümesinin önünü açtı’ ifadesinin yer aldığı haberde Madrid’de gerçekleşen zirve için ise ‘son yıllardaki en önemli NATO zirvesi ‘ yorumunda bulunuldu.
POLİTİCO: Gazete, ‘Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik hedeflerinin önündeki engeli kaldırdı’ başlığı ile dünkü gelişmeleri okuyucularına duyurdu.
DİE WELT: Almanya’nın önde gelen yayın kuruluşlarından Die Welt, haberi ‘İsveç ve Finlandiya NATO’yu güçlendirecek” başlığıyla duyurdu. Gazete Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un “NATO üyelerinin her zaman farklı çıkarları olduğunu” söylediği ifadeleri yer verirken, ‘Özellikle son birkaç hafta bir hayli zorlu geçti” dedi.
TAGESSCHAU: Almanya merkezli gazete, ‘Türkiye direnmekten vazgeçti’ başlığını atarken, “Türkiye daha önce İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasını engellemek için vetosunu kullanmakla tehdit etmişti. Ama şimdi anlaşmazlık çözüldü” ifadelerini kullandı.
İNGİLTERE
THE GUARDİAN: İngiltere merkezli The Guardian gazetesi, “Türkiye Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine itirazını kaldırdı” başlığıyla duyurduğu haberinde, bu gelişmenin NATO’nun geleceğine önemi de vurgulandı.
BBC: İngiltere’nin köklü yayın kuruluşlarından BBC, Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında varılan mutabakatı ‘son dakika’ olarak okuyucularıyla paylaşırken, Rusya lideri Vladimir Putin’in paranoyasının artacağına vurgu yaptı.
ECONOMİST: İngiliz Economist dergisi, Madrid’deki NATO zirvesinde, Türkiye’nin veto tehdidini kaldırması ile sonuçlanan anlaşmayı “Erdoğan’ın zaferi” olarak yorumladı. Gazete, Erdoğan’ın futbolcu geçmişine gönderme yaparken, Finlandiya ile İsveç’e veto tehdidi hamlesinin futboldaki gibi bir ‘profesyonel faul’ olduğunu yazdı.
Daily Mail: İngiliz Daily Mail gazetesi dün varılan mutabakatı ‘Türkiye, İsveç ve Finlandiya liderleri, iki İskandinav ülkesinin NATO’ya katılmasının önünü açtı’ ifadesi ile okurlarına duyurdu.
THE TIMES: İngiliz The Times gazetesi de “Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılması üzerindeki engelini kaldırarak önemli bir genişlemenin önünü açtı.” başlığıyla gelişmeleri duyurdu.
AL JAZEERA: Katar merkezli yayın kuruluşu, ‘Türkiye itirazlarını geri çekti’ başlığını kullanırken, çıkmazdaki ittifakın artık derin bir nefes alabileceğini yazdı.
KATHİMERİNİ: Yunanistan merkezli Kathimerini gazetesi, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılımına onay verdiğini duyururken, ABD’nin sözlerini manşete taşıdı. Gazete, “Beyaz Saray: Türkiye vetoyu kaldırmak için ABD’den taviz istemedi” başlığı atarken, önümüzdeki sürece dikkat çekti. Kathimerini “Yunan hükümeti, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılımı konusunda varılan anlaşmayı memnuniyetle karşıladı.” ifadelerini kullandı.
TASS: Rusya merkezli haber ajansı, üç ülke arasında imzalanan anlaşmayı son dakika olarak duyururken, bugün de “NATO, İsveç ve Finlandiya’ya üyelik sağlaması için Türkiye’ye baskı yaptı” başlıklı bir makale yayınladı. Gazete, “Brezilya Getulio Vargas Vakfı’ndan siyaset bilimci Leonardo Paz Neves TASS’a verdiği demeçte, NATO üyelerinin İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğini engellemeyi bırakması için Türkiye’ye güçlü baskı yaptığını söyledi.” ifadelerini kullandı.
RT: Yine Rusya merkezli Russia Today de haberi “Türkiye, Finlandiya ve İsveç ile NATO anlaşmasına vardı” başlığıyla duyururken, yorumdan uzak düz metni okuyucularıyla buluşturdu.
LE MONDE: Fransa merkezli Le Monde gazetesi, gelişmeleri, “Türkiye Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik hedeflerini desteklemeyi kabul etti” başlığıyla duyurdu.
KAYNAK: Financial Times, Reuters, Sözcü Gazetesi
Yorumlar kapalı.