Panama’nın Karayip kıyılarındaki San Blas takımadalarının bir parçası olan Gardi Sugdub Adası’nda deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle yaklaşık 300 Guna Yerlisi aile anakarada hükümet tarafından inşa edilen yeni evlere taşınacak.
Panama’nın Karayip kıyılarındaki küçük bir ada olan Gardi Sugdub’da Gunas halkı deniz seviyesinin yükselmesiyle yeni bölgeye tahliye ediliyor.
Hükümet, yerlileri adadan 2 kilometre uzakta 12 milyon dolar maliyetle geliştirdiği anakaradaki yeni alana taşımayı planlıyor.
Smithsonian Enstitüsü’nün Panama’daki fiziksel izleme programının direktörü Steven Paton, taşınmanın “deniz seviyesindeki artış yoluyla iklim değişikliğinin doğrudan bir sonucu olduğunu” söyledi.
Paton, “Adalar ortalama olarak deniz seviyesinden sadece yarım metre yüksekte ve bu seviye yükseldikçe Gunalar er ya da geç, neredeyse kesin olarak yüzyılın sonunda ya da daha erken bir tarihte tüm adaları terk etmek zorunda kalacak.” dedi.
Yaklaşık 300 aile arasında Nadin Morales ve akrabaları da var. Taşınmaya hazırlanan 24 yaşındaki Nadin Morales, “Biraz üzgünüz, çünkü hayatımız boyunca bildiğimiz evlerimizi, denizle olan ilişkimizi, balık tuttuğumuz, yıkandığımız ve turistlerin geldiği yerleri geride bırakacağız, ancak deniz adayı yavaş yavaş batırıyor” dedi.
Hükümet yetkilileri ve bilim insanları önümüzdeki on yıllarda deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle 63 topluluğu yeni yerleşim alanlarına taşıyor.
Panama Konut Bakanlığı’ndan bir yetkili, bazı insanların artık güvenli olmayana kadar adada kalmaya karar verdiklerini söyledi. Yetkililer bu kişileri adadan ayrılmaya zorlamayacaklarını ifade etti.
Gardi Sugdub, Guna Yala bölgesinin takımadalarındaki adadan biri. Sadece 366 metre uzunluğunda ve 137 metre genişliğinde.
İklim değişikliği bölgede sadece deniz seviyesinin yükselmesine yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda okyanusları ısıtıyor ve böylece daha güçlü fırtınalara neden oluyor.
Her yıl, özellikle de kasım ve aralık aylarında şiddetli rüzgarlar denizi kamçıladığında, sular sokakları dolduruyor ve evlere giriyor.
Gunalar adanın kenarlarını kayalar, kazıklar ve mercanlarla güçlendirmeye çalıştı ancak deniz suyunu engelleyemedi.
Adadan ayrılanlar için en büyük zorluğun, mesafe nispeten az olsa da denizden iç kesimlere taşınmanın getireceği yaşam tarzı değişikliği olacağını söyledi.
Morales, “Son zamanlarda iklim değişikliğinin büyük bir etkisi olduğunu gördüm. Şimdi gelgit daha önce olmadığı bir seviyeye geliyor ve sıcaklık dayanılmaz.” dedi.
Guna’nın özerk hükümeti yirmi yıl önce adadan ayrılmaya karar verdi ancak o dönem bunun nedeni adanın kalabalıklaşmasıydı.
Adada 61 yaşındaki öğretmen Evelio Lopez, iklim değişikliğinin etkilerinin bu düşünceyi hızlandırdığını söyledi. Lopez, “Adadan ayrılmak büyük bir zorluk; çünkü kültürümüz 200 yılı aşkın bir süredir denizden geliyor, dolayısıyla bu adadan ayrılmak çok şey ifade ediyor” diye konuştu.
Gardi Sugdub’un karşısındaki liman olan Carti’nin sekreter yardımcısı Braucilio de la Ossa, eşi, kızı, baldızı ve kayınvalidesiyle birlikte taşınmayı planladığını söyledi. Eşinin bazı akrabaları ise adada kalacak.
“Kıyı toprakları kaybedilecek”
Panama Çevre Bakanlığı İklim Değişikliği Müdürlüğü tarafından Panama ve İspanya’daki üniversitelerin desteğiyle yakın zamanda yapılan bir çalışmada, Panama’nın 2050 yılına kadar kıyı topraklarının yaklaşık yüzde 2.01’ini deniz seviyesindeki artışlar nedeniyle kaybedeceği tahmin edildi.
Çevre Bakanlığı İklim Değişikliği Direktörü Ligia Castro, Panama’nın kısa ve orta vadede yükselen deniz seviyesiyle karşı karşıya kalacak 38,000 kadar sakininin yer değiştirmesinin yaklaşık 1.2 milyar dolara mal olacağını tahmin ettiğini söyledi.
Bu arada İtalya’nın lagün kenti Venedik’ten Yeni Zelanda’nın kıyı topluluklarına kadar hükümetler harekete geçmeye zorlanıyor.
Meksika’daki küçük bir kıyı topluluğunun sakinleri, fırtınaların evlerini yıkmaya devam etmesi üzerine geçen yıl iç bölgelere taşındı.
Euronews, AP
