400 bin kişinin 250 milyon TL’yi aşan Genel Sağlık Sigortası (GSS) borcu silinecek. Son 10 yılda biriken borçlar ise Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile ertelenecek.
100 milyar TL’yi aşan, 2025 yılı asgari ücret zammı ve oluşacak gecikme faiziyle daha da artacak olan GSS borçlarının ödeyemeyenlerin durumu ne olacak?
GSS; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigorta anlamına geliyor. Genel Sağlık Sigortası kişilerin ekonomik gücü ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı 85 milyonluk Türkiye’nin tamamını kapsıyor. GSS zorunlu olup, bu hak ve yükümlülüklerden vazgeçilmesi mümkün değil.
Kimleri kapsıyor?
GSS kapsamında sigortalı sayılan 33 grup özetle şöyle: Bir işverenin emrinden çalışan 4/a’lılar, BağKur’lu 4/b’liler, kamu idarelerinde çalışan 4/c’liler. İsteğe bağlı sigortalı olanlar. Aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar, 18 yaşını doldurmamış çocuklar, 65 yaş aylığı alanlar, şeref aylığı alanlar, geçici köy korucuları emeklileri, dünya, olimpiyat ve Avrupa şampiyonluğu kazanmış sporcular, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler, Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler, avukatlık stajı yapmakta olanlar, hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kadınlar, 18 yaşından küçük engelli ve engelli yakını aylığı alanlar, er, erbaşlar.
Kişilerin genel sağlık sigortalılığının başlangıcı şartlara göre değişiklik gösteriyor. 4/a, 4/b ve 4/c’liler sigortalı işe başladıklarında, ödeme gücü bulunmayanlar sisteme dahil edildiğinde otomatik olarak GSS süreci başlıyor.
Gelir testi
Gelir testi, herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşların gelirlerine göre prim ödeyip ödeyemeyeceklerini belirleyen bir işlem. Gelir testi yaptıranlardan düşük gelirli olanların primleri devlet tarafından karşılanıyor. Gelir testi sonucuna göre kişi başına geliri brüt asgari ücretin üçte birinden fazla olduğu tespit edilenler prim ödemek zorunda.
Başvuru ve ödeme
Gelir testi yaptırmak isteyenler, ikametgâhının bulunduğu il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (SYD) bizzat veya e-Devlet üzerinden başvurabiliyor. GSS primleri banka veznelerinden, internet bankacılığından, banka ATM’lerinden, PTT şubelerinden ödenebiliyor. Genel sağlık sigortalılarının tescil ve borç durumu e-Devlet uygulamasından görüntüleniyor ve kredi kartı ile prim borcu ödenebiliyor.
GSS prim ücreti
Gelir testi sonucuna göre aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı brüt asgari ücretin üçte birinden (6.667,5 TL) az olan vatandaşların primleri devlet tarafından ödeniyor. Brüt asgari ücretin üçte biri üzerinde geliri bulunanlar aylık brüt asgari ücretin yüzde 3’ü (600.08 TL) oranında prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.
Genel sağlık sigortası sadece üniversite ve devlet hastanelerinde geçerli olduğu için özel hastane ve kuruluşlarda genel sağlık sigortasından yararlanılamıyor.
Toplam borç
“Herkese sağlık güvencesi” uygulaması ile herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar, aylık sadece 600,08 TL GSS primi ödeyerek ailece sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor. Bu kapsamda ödeme gücü olmayan 6.1 milyon kişinin GSS primini devlet karşıladı. 2024 yıl sonu itibarıyla toplam ödemenin 103.9 milyar lira olması öngörülüyor.
