Letonya, milletvekillerinin oylamasının ardından kadına yönelik şiddete ilişkin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen ilk AB ülkesi olabilir.
Milletvekilleri dün, Letonya’nın yakın tarihindeki en büyük protestolardan bazılarına rağmen, 2’si çekimser, 32’ye karşı 56 oyla çekilmeyi destekledi. Çarşamba günü Riga sokaklarında yaklaşık 5.000 kişi vardı.
Bu teklif, aşırı sağcı Letonya Birinci Partisi tarafından önerilmiş ve Letonya’nın iktidar koalisyonundaki 3 partiden biri olan Yeşiller ve Çiftçiler Birliği’nin desteğiyle kabul edilmişti.
Resmen Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi olarak bilinen İstanbul Sözleşmesi, Letonya tarafından Kasım 2023’te onaylanmış ve Mayıs 2024’te yürürlüğe girmiştir.
Sözleşme, Avrupa Konseyi üye ülkelerinin çoğunluğu tarafından imzalanmış ve onaylanmıştır.
Letonya çekilirse, Türkiye’nin 2021’de kınanan çıkışının ardından Sözleşme’den ayrılan 2. ülke olacak
Uluslararası Af Örgütü’nün kadın hakları konusunda kıdemli aktivisti Monica Costa Riba, Letonya’nın çekilmesinin “ülkedeki kadınların, kız çocuklarının ve aile içi şiddetle karşı karşıya kalan tüm insanların hakları ve korunması açısından yıkıcı bir darbe” olacağını söyledi.
Riba, “Bu, faillere kadınlara ve kızlara cezasızca kötü muamele edebilecekleri ve onları öldürebilecekleri yönünde pervasız ve tehlikeli bir mesaj gönderiyor. Bu karar, toplumsal cinsiyet eşitliğini, kadın ve LGBTI bireylerin haklarını şeytanlaştırmak amacıyla bu hayati güvence hakkında zararlı yanlış bilgiler yayan güçlü hak karşıtı gruplar tarafından alındı.
Letonya Cumhurbaşkanı’nı doğru olanı yapmaya ve Letonya’nın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesini durdurmak ve sözleşmenin tam olarak uygulanmasını sağlamak için gerekli önlemleri almak üzere veto hakkını kullanmaya çağırıyoruz. Sürekli tepkilere rağmen, Letonya’da ve Avrupa genelinde kadın haklarına ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik saldırılara karşı birlikte direnmeliyiz” dedi.
Letonya parlamentosu yaklaşık 13 saat süren bir oturumun ardından ülkenin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ilişkin bir yasayı onayladı.
Süreçte bir engel çıkmaz ve Cumhurbaşkanı yasayı imzalarsa Letonya, Türkiye’nin 2021’de çekildiği sözleşmeden ayrılan ilk Avrupa Birliği (AB) üyesi olacak.
Başbakan Evika Silina liderliğindeki koalisyonda yer alan Yeni Birlik ve İlericiler adlı partiler İstanbul Sözleşmesi’nden yana olsalar da bu durum parlamentoda ayrılma kararının alınmasını engelleyemedi.
AB ülkelerinin, Avrupa Konseyi’nin ve insan hakları örgütlerinin telkinleri ve 29 Ekim’de düzenlenen protesto eylemi sonucu değiştirmedi.
Letonya parlamentosunda yapılan oylamada 32’ye karşı 56 oyla çekilme yönündeki yasa kabul edildi.
100 üyeli parlamentonun 90 üyesinin katıldığı oylamada iki parlamenter çekimser kalmayı tercih etti.
Letonya Parlamentosu, kadına yönelik şiddetle mücadelede uluslararası standart olarak kabul edilen İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmeyi içeren bir yasa tasarısını onayladı. Yasa tasarısı Cumhurbaşkanı Edgars Rinkēvičs tarafından imzalanırsa, Letonya İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen ilk Avrupa Birliği ülkesi olacak.
Letonya Parlamentosu, geçen hafta yapılan ilk oylamanın ardından ülkenin “İstanbul Sözleşmesi”nden çekilmesiyle ilgili 2. oylamayı gerçekleştirdi.
ÇEKİLME KARARININ PARLAMENTO TARAFINDAN ONAYLANMASI
Uluslararası alanda “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nden çekilme kararı, 100 sandalyeli parlamentoda 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla 13 saati aşkın süren tartışmaların ardından kabul edildi.
CUMHURBAŞKANININ ONAYI GEREKLİ
Çekilme kararının yürürlüğe girmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics‘in 10 gün içinde onaylaması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Rinkevics‘in çekilme kararını parlamentoya geri gönderme hakkı da bulunuyor, ancak parlamento yasayı herhangi bir değişiklik yapmadan aynı şekilde onaylarsa, Rinkevics tekrar itiraz edemiyor.
SÖZLEŞMEDEN ÇEKİLECEK İLK AB ÜLKESİ OLACAK
Rinkevics, parlamentoda kabul edilen çekilme kararının ardından ABD merkezli X sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, kararı ideolojik veya siyasi nedenlerle değil, devlet çıkarları ve hukuki meseleler açısından değerlendireceğini belirtti. Karar Rinkevics tarafından onaylanırsa, Letonya İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen ilk Avrupa Birliği (AB) ülkesi olacak.
REFERANDUM OLASILIĞI DA VAR
Kararın referanduma götürülmesi ihtimali var, ancak kriterler nedeniyle bu oldukça zor bir ihtimal olarak değerlendiriliyor. Ayrıca bazı siyasi partiler de çekilme kararını ülkenin Anayasa Mahkemesi’ne taşımayı düşünüyor.
“ŞİDDETLE MÜCADELEYLE TAMAMEN İLGİSİZ BİR SİYASİ PAZARLAMA”
Sözleşmeden çekilme yasası, sağcı muhalefet partisi Letonya Birinci tarafından gündeme getirildi ve hükümet koalisyonundaki üç partiden birinin desteğiyle parlamentoda kabul edildi. Çekilmeyi destekleyen Letonya Birinci Partisi temsilcisi Inguna Millere, Politico’ya yaptığı yazılı açıklamada, İstanbul Sözleşmesi’nin “cinsiyet ideolojisine dayalı radikal feminizmin” bir ürünü olduğunu ve Letonya’nın sözleşmeyi onaylamasının “şiddetle mücadeleyle hiçbir ilgisi olmayan siyasi bir pazarlama” olduğunu belirtti.
RUSYA VE AZERBAYCAN SÖZLEŞMEYİ İMZALAMAYI REDDETTİ
İstanbul Sözleşmesi, 2011 yılında İstanbul’da düzenlenen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 121. toplantısında kabul edildi. Avrupa Birliği sözleşmeyi 13 Haziran 2017’de imzalarken, Rusya ve Azerbaycan imzalamayı reddetti. Çekya, Slovakya, Litvanya, Macaristan, Ermenistan ve Bulgaristan ise sözleşmeyi imzaladılar ancak onaylamadılar.
TÜRKİYE DE ÇEKİLDİ
İstanbul Sözleşmesi’nin bazı maddeleri Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği ve geleneksel aile değerlerine verilen zararlar konusunda tartışmalara yol açmış, Türkiye’nin 2021 yılında İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine neden olmuştur.
Haber Ajansları
