Dünyada 56 ülke arasında konut fiyatlarının en çok arttığı ülke açık Türkiye oldu. 2023’ün ilk çeyreğinde Türkiye’de konut fiyatları 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 133 yükseldi. Aralarında Almanya ve İngiltere’nin olduğu bazı ülkelerde ise konut fiyatları düştü.

Türkiye’de konut ve kira piyasasında yaşanan kriz giderek derinleşirken hükümet yeni önlemlerle sorunu hafifletmeye çalışıyor.

Resmi enflasyonun yüzde 70’i aştığı dönemde hükümetin kira artışlarına yüzde 25 sınırı getirmesi ev sahipleri ile kiracıları karşı karşıya getirdi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) son olarak eşi veya 18 yaş altındaki çocuklarının en az bir konutunun bulunması halinde konut kredi değer oranı yüzde 75 daraltma kararı aldı. Örneğin, 5 milyon TL değerindeki bir evi, ikinci tapulu evi olarak alacak olanlara evin değerinin yüzde 22,5’i kadar kredi kullandırılabilecek.

Uluslararası Emlak Danışmanlığı firması Knight Frank’in 56 ülke ve bölgeyi incelediği Küresel Konut Fiyat Endeksine göre 2023 yılının ilk çeyreğinde 2022 yılının aynı dönemine göre Türkiye’de konut fiyatları yüzde 132,8 artış gösterdi. 

İkinci sıradaki Kuzey Makedonya’nın (yüzde 18,8) ardından Hırvatistan (yüzde 17,3), Macaristan (yüzde 16,6) ve Litvanya (yüzde 15,3) geliyor.

Diğer bazı ülkelerdeki artış oranı ise şöyle: Yunanistan yüzde 14,5; Bulgaristan yüzde 9,5; Japonya yüzde 6,8; Fransa yüzde 2,7 ve ABD yüzde 0,7.

Avrupa ülkeleri başta olmak üzere bazı bölgelerde konut fiyatları düştü. Almanya’da konut fiyatları yüzde 1 gerilerken bu oran İngiltere’de yüzde 3,1 ve İsveç’te yüzde 8,8 oldu.

Endeks 150 şehirdeki fiyat değişimlerini de inceliyor. Listede Türkiye’nin üç büyük şehri yer alıyor. Ankara (yüzde 135,3), İzmir (yüzde 133) ve İstanbul (yüzde 127,3) listedeki 150 şehir arasında konut fiyatlarının en çok arttığı şehirler oldu.

Dördüncü sıradaki Zagreb’deki artış yüzde 22,5’ oldu. Tokyo’da konut fiyatları yüzde 7,5 yükselirken bu oran New York’ta yüzde 3,4; Barselona ve Londra’da yüzde 1,4 ve Roma’da yüzde 0,6 oldu.

Az sayıda şehirde ise fiyatları geriledi. Düşüş Washington’da yüzde 0,2 olurken Rotterdam’da yüzde 0,3 gerçekleşti.

Ülke ve şehir bazındaki bu artışlar nominal. Yani enflasyon dikkate alınmıyor. Enflasyonun dikkate alındığı reel değişim de Türkiye’de oldukça yüksek. 2021-2022 son çeyrekleri arasında Türkiye’de reel konut fiyatları yüzde 51 artmıştı.

TCMB’nin açıkladığı konut fiyat endeksine göre Eylül 2022’de ev fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 189 yükseldi. 

Bu oran, son 10 yıldaki en yüksek oran oldu. Konut fiyatları Eylül 2021’de yeni ekonomik modele geçilmesiyle birden tırmanışa geçti. Eylül 2011’de yıllık konut fiyat artışı yüzde 36 idi.

Enflasyonun düşmeye başlamasıyla Haziran 2023’te yıllık artış yüzde 96 oldu. Aynı dönemde konut fiyatları reel olarak ise yüzde 38 yükseldi.

Deprem riski de yüksek fiyatlar da! İstanbul’un 5 ilçesindeki konut fiyatları dikkat çekiyor

Deprem riski en yüksek olan Büyükçekmece, Avcılar, Küçükçekmece, Pendik, Maltepe’de 30 yaş üstü binalardaki satılık daireler 1 milyonun üzerinden ilana konuluyor.

Türkiye Kahramanmaraş merkezli depremlerin yol açtığı ağır yaraları sarmaya çalışırken, İstanbul’da eski yapılardaki satılık daire fiyatları dikkat çekti. Deprem ve jeoloji uzmanlarının İstanbul’da 2030 yılına kadar büyük bir deprem beklendiği yönündeki görüşleri akıllara yapı sağlamlığı konusunu getiriyor.

Uzmanlar, muhtemel İstanbul depreminde Marmara Denizi’ne yakın sahil kesimlerinin riskli bölge olarak tanımlıyor. Bunlar arasında Büyükçekmece, Avcılar, Küçükçekmece, Pendik, Maltepe gibi ilçeler yüksek risk barındıran yerler olarak kabul ediliyor.

Uzmanlar depremde yapı sağlamlığı kadar zemin yapısını da önemli bir etken olarak görüyor. Uzmanlara göre belirtilen ilçelerdeki zemin zayıf ve kayalardan oluşmuyor. Buradaki yapıların normalden daha kuvvetli ve depreme uygun olarak inşa edilmesi elzem olarak görülüyor. Ancak bahsedilen ilçelerde 30 yaş üzeri binalarda satılık daire fiyatları dudak uçuklatan cinsten. Bazı ilçelerde bodrum kat daireler 500 bin liradan satılmaya çalışılıyor.

Örnek; Avcılar’da 31 yaş üstü 2+1 ve 1+1 daireler ilan sayfalarında 780 bin liradan alıcı arıyor. Küçükçekmece’de giriş kat 1+1 daire 680 bin liraya, 2+1 başka bir daire ise 775 bin liradan satılıyor. Yine deprem riski yüksek olan Büyükçekmece’de sahil kesiminde 2+1 tipi daire 1,5 milyon liraya ilanlarda yer alıyor.

Anadolu yakasında da durum farklı değil. Deprem riski yüksek olan Pendik sahil kesimde iki odalı daire 1 milyon 400 bin liraya, Maltepe’nin denize yakın kısmında ise aynı tip daireler 1 milyon 250 bin liradan alıcı bulmaya çalışıyor.

Fay nereye kadar uzanıyor?

İstanbul Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde yer aldığında risk açısından 2 ve 3. grupta bulunuyor. İstanbul’un üzerinde bulunduğu hat Tekirdağ-Şarköy açıklarından Marmara Ereğlisi’nin açıklarına kadar uzanıyor. İBB tarafından hazırlanan 39 ilçeye ait deprem tehlikesi ile kentsel üst yapı-altyapı ve unsurlarının risk analizleri ve haritalamalar ‘İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi’ ile ortaya kondu.

Euronews, Dünya