Rus muhalif lider Aleksey Navalny’nin hapiste ölümünün ardından Rusya’da yapılan anma ve protestolarda 400’den fazla kişinin gözaltına alındığı aktarıldı.

Rusya’da seçimlere bir ay kala, Vladimir Putin’e karşı sert muhalefetiyle tanınan ve tutuklu bulunan Aleksey Navalny’nin cezaevinde öldüğünün duyurulmasının ardından ülke genelinde onu anmak isteyen 400’den fazla kişi gözaltına alındı. 

Ülkedeki siyasi baskıyı izleyen sivil toplum girişimi OVD-Info’nun aktardığına göre cumartesi gecesine kadar bir düzineden fazla şehirde polis 401 kişiyi gözaltına aldı. Grup, Rusya’nın ikinci büyük şehri olan St Petersburg’da 200’den fazla tutuklama yapıldığını söyledi.

OVD-Info, cumartesi günü polisin Sibirya’nın Novosibirsk kentindeki bir anıta erişimi engellediğini ve hem Novosibirsk’te hem de başka bir Sibirya kenti olan Surgut’ta birkaç kişiyi gözaltına aldığını bildirdi.

Gelen bilgilere göre başkent Moskova’nın merkezindeki bir anma töreninde onlarca kişi tutukladı ve daha sonra bölgeye giriş polis tarafından kapatıldı.

Anma noktaları dağıtıldı

Ülke genelinde sosyal medyaya yansıyan görüntülerde Navalny için halkın oluşturduğu anma noktaları çeşitli gruplarca dağıtıldı. 

Novosibirsk’te polisin erişimi şeritlerle engellediği bir anma noktasında bazı kişilerin kırmızı çiçekleri alarak ters şekilde kara gömdüğü görüntüler sosyal medyada paylaşıldı.

Başkent Moskova’daki Rus Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) merkez binası yakınlarındaki bir anma noktasına bırakılan çiçek ve hediyeler, polisin gözetimi altında kimliğini gizleyen kalabalık bir grup tarafından kaldırıldı. 

Aynı noktada sabah saatlerinde çiçek buketlerinin yeniden belirdiği görüldü, ancak tutuklamaların devam ettiği haberleri geliyor.

Öte yandan, Aleksey Navalny’nin annesi Ludmila’ya verilen bir belgeye göre, 47 yaşındaki oğlu 16 Şubat günü yerel saatle 14:17’de hayatını kaybetti.

Navalny’nin sözcüsü Kira Yarmysh, sosyal medyadan yaptığı açıklamada ölüm haberini doğruladı, ancak bunu cinayet olarak tanımlayarak naaşının ailesine teslim edilmesini istedi. Navalny’nin annesinin oğlunun naaşını almak üzere bölgeye gittiği bildirildi.

Ancak Yarmysh, Navalny’nin tutulduğu cezaevindeki bir çalışanının verdiği bilgiye göre muhalifin yakınlardaki Salekhard kasabasına götürülen naaşının müfettişlerde olduğunu belirtti.

Navalny’nin savunulması için kitlesel protestolar

23 Ocak 2021 yılında tutuklanan muhalif aktivist Alexei Navalny ile dayanışma amacıyla 120’den fazla Rus şehrinde onaylanmamış mitingler düzenlendi. Toplamda 110.000 ila 160.000 arasında katılımcıyı bir araya getirdiler; bu, ülkenin Sovyet sonrası tarihindeki en büyük onaylanmamış protestoydu. Birçok katılımcı için bu, bir protesto mitingine ilk kez katılmalarıydı. Gösterinin doğrudan nedenleri, muhalefet liderinin ülkeye döndükten sonra tutuklanması ve Navalny Yolsuzlukla Mücadele Vakfı tarafından hazırlanan, Vladimir Putin’in kendisini lekeleyen ve onun gösterişli zenginliğinin ve yakın çevresindeki yolsuzluğun boyutlarını açığa çıkaran YouTube videosuydu. 

Alexei Navalny

Tutuklama ve Protestolar

‘Putin için bir saray’ başlıklı videoda, Putin merkezli yolsuzluk iddiaları yer alıyordu.

OSW’de yer alan habere göre; Videonun büyük bir kısmı, aslında cumhurbaşkanına ait olan ancak resmi olarak sahte sahipleri adına kayıtlı olan Karadeniz konutuna ayrılmış. Rapor zaten bilinen bilgileri içeriyor, ancak bunu gösterişli ve esprili bir şekilde sunuyor ve devasa çılgınlığı ve grotesk ihtişamıyla şaşırtıcı olan iç mekanın görselleştirilmesi de dahil olmak üzere bir dizi yeni ayrıntı ekliyor (kompleksin maliyeti 100 milyar dolar olarak tahmin ediliyor) Ruble, yani neredeyse 1,4 milyar dolar). Lüks mobilyalar…

Materyal internette yayıldı ve sadece öfke değil aynı zamanda alay dalgasına da neden oldu. Navalny’nin tutuklanması ve ortaklarına yönelik baskı, videoya olan ilgiyi artırdı, videonun 90 milyonun üzerinde görüntülemeye (26 Ocak itibarıyla) ulaşmasını sağladı ve internet paylaşımlarının popülerlik rekorlarını kırdı. Bu durum özellikle okul öğrencileri arasında popüler olan sosyal ağ TikTok’ta da yankı buldu. #Navalny hashtag’ini içeren materyaller burada 200 milyondan fazla kez görüntülendi ve Putin’in portrelerinin okul duvarlarından indirilmesi ve bazı durumlarda bunların yerine muhalefet liderinin resimlerinin konulması da dahil olmak üzere, öğrencilerin yetkililere karşı gösteri yaptığını gösteren çok sayıda kayıt yapıldı.

Protestolara giden günlerde Kremlin iki düzeyde karşılık verdi. İlk olarak, Moskova’da ve Rusya’nın diğer bölgelerinde, özellikle Navalny’nin ortakları arasında bir dizi önleyici gözaltı ve tutuklama gerçekleştirildi. Bunlar resmi olarak onaylanmamış gösteri çağrılarına yanıt olarak meşrulaştırıldı. Gözaltına alınanlardan bazıları birkaç gün tutukluluğa mahkûm edildi. Kolluk kuvvetleri ayrıca diğer muhalif isimlere, sosyal aktivistlere ve gazetecilere önleyici ziyaretler yaparak onları bu tür toplantılara katılmamaları konusunda uyardı. İkinci olarak, protestoları halkın gözünde itibarsızlaştırmak ve potansiyel katılımcıları korkutmak için propaganda tedbirleri alındı ​​(örneğin, bazı üniversiteler öğrencileri ‘yasadışı’ gösterilere katıldıkları için ihraç edilebilecekleri konusunda uyardı). Savcılık ve Roskomnadzor (hükümetin medya kontrol kurumu) da ceza tehdidi altında, “küçükleri yasa dışı protestolara katılmaya çağıran” içeriğin sosyal ağlardan kaldırılmasını talep etti. Gösterinin yapıldığı gün, Rusya genelindeki kolluk kuvvetleri alarma geçirildi ve polis ve Rosgvardia birimleri önceden şehir merkezlerine konuşlandırıldı. (OSW)

Kaynaklar: OSW, Euronews, internet