İlk Türk Kadın Astronom HATİCE NÜZHET GÖKDOĞAN Google’a doodle oldu!

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim kadınlarından olan Hatice Nüzhet Gökdoğan, dünyaca ünlü arama motoru Google’a doodle oldu.

Gök bilimci olan Nüzhet Gökdoğan, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı yaptı.

İLK KADIN DEKAN VE ASTRONOM : NÜZHET GÖKDOĞAN

Türkiye’nin ilk kadın astronomu Nüzhet Gökdoğan, 1937’de Üniversitemiz Fen Fakültesi’nde doktora tezini tamamladı. Bu tez fakülte kayıtlarındaki ilk doktora tezidir. Gökdoğan, 1954 yılında Türkiye’nin ilk kadın dekanı oldu.

En son Google Arama sayfasında yer alan Doodle ile ünlü astronom Nüzhet Gökdoğan anıldı. 14 Ağustos’ta doğan Gökdoğan’ın anısına, Google logosu özel bir tasarım ile değiştirildi. Peki, Türk astronom Nüzhet Gökdoğan kimdir ve neden Google tarafından anıldı? Google, özel bir Doodle ile astronom Nüzhet Gökdoğan’ı anıyor. Google’ın yaptığı açıklamada, “Bu Doodle, Türkiye’nin ilk kadın astronomu olarak tanınan Türk astronom ve matematikçi Nüzhet Gökdoğan’ı anma amacını taşıyor” ifadelerine yer veriliyor.

Nüzhet Gökdoğan kimdir?

Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi olarak bilinen Nüzhet Gökdoğan aynı zamanda ülkenin ilk kadın dekanı unvanını da taşımaktadır. 14 Ağustos 1910 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Eğitim hayatına Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı öğrenci olarak başlamış ve 1928 yılında mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından aldığı bir burs ile Fransa’ya matematik ve fizik alanlarında eğitim almak üzere gitmiştir.

Gökbilim alanına ilgi duyan Gökdoğan, öncelikle 1932 yılında Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamlamış, ardından 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik eğitimi almış ve Paris Gözlemevi’nde staj yapmıştır. Paris Gözlemevi, Gökdoğan’a kalması teklifinde bulunmuşsa da, o yurda dönerek Kandilli Gözlemevi’nde çalışmak istemiştir. Ancak Kandilli Gözlemevi müdürü Fatin Gökmen, Nüzhet Gökdoğan’ın kadın olması nedeniyle başvurusunu reddetmiştir.

Nüzhet Gökdoğan, 29 Ekim 1934 tarihinde İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nde doçent olarak atanmış ve böylece ülkede bu unvanı alan ilk kadın olmuştur. Daha sonra Yüksek Mühendis Mektebi (İstanbul Teknik Üniversitesi)’ne müderris muavini olarak atanmış, bu görevi ile de üniversitenin ilk kadın çalışanı olma özelliğini taşımıştır. Astronomi Enstitüsü’nün kurucusu olan Ord. Prof. Dr. F. Freundlich’in danışmanlığında doktora tezini tamamlamıştır.

Hem yurt içinde hem de yurt dışında çalışmalarını sürdüren Gökdoğan, 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanı olarak seçilmiştir. Çalışmalarına devam ederken, Lyot filtresini yurt dışından getirterek Türkiye’de Güneş gözlemlerinin kapsamını genişletmiş ve uluslararası astronomi kongrelerinin ve etkinliklerinin düzenlenmesinde önemli rol oynamıştır. Ancak yurt dışındaki gözlemevlerinin kapasitesini fark eden Gökdoğan, yurt içinde de aynı eksikliğin farkındadır.

Nüzhet Gökdoğan, 1978 yılında gerçekleşen 2. Astronomi Kongresi’nde Türkiye’de uluslararası standartlarda büyük bir gözlemevinin kurulması gerektiğini vurgulayarak, bu fikrin büyük ilgi görmesini sağlamıştır. 1997 yılında Ulusal Gözlemevi’nin kurulmasını öngören fikir, bu kongrede öne çıkmıştır.

Nüzhet Gökdoğan yaptığı çalışmalar ve eserleri nedir?

Gökdoğan, meslektaşları Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu gibi isimlerle birlikte 1948 yılında Türk Matematik Derneği’ni kurmuştur. Aynı şekilde 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin de kurucu üyelerinden biridir ve 1974 yılına kadar başkanlık yapmıştır. Ayrıca, diğer alanlarda uzmanlaşmış bilim kadınları ve akademisyenler ile birlikte Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği’ni (TÜKD) kurmuştur.

Nüzhet Gökdoğan ayrıca liselerde edebiyat ve fen sınıfları için astronomi ve spektroskopiye giriş konularında ders kitapları da yazmıştır.