Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 18 Şubat’ta ile bir araya geldi. İki liderin görüşmesi, Riyad’da gerçekleşen Rus ve ABD’li heyetlerin görüşme sürecinde gerçekleşti.
Erdoğan ve Zelensky, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Riyad’daki görüşmelerinin tamamlanmasının hemen ardından basının karşısına çıktılar ve ele alınan konuları kamuoyuyla paylaştılar.
Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) Türkiye’ye gelen Zelensky, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, tutuklu değişimi ve Erdoğan ile diğer konuları görüşeceğini söyledi.
Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki görüşme, TSİ 11.15 civarında başladı. Görüşme, ABD ve Rus diplomatların, Moskova’nın yaklaşık üç yıl önce Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana ilk kez üst düzey görüşmeler için Suudi Arabistan’da bir araya gelmelerinden birkaç saat sonra gerçekleşti.
İki liderin gündemindeki en önemli konu Rusya-Ukrayna savaşının sonlandırılmasına ilişkin son günlerde artan çabalar oldu.
Ukrayna Devlet Başkanı, Riyad görüşmesine ilişkin bir soru üzerine, “sürpriz” olarak tanımladığı ve medyadan öğrendiği Rus-Amerikan görüşmesine davet edilmediklerini vurguladı ve Ukraynasız barış görüşmelerinin bir yere varmayacağı görüşünü yineledi.
Ankara’dan Riyad’a geçmesi gereken Zelensky, Rubio-Lavrov görüşmesine tepki olarak Suudi Arabistan ziyaretini 10 Mart’a ertelediğini söyledi. Zelensky, “Barışı en çok isteyen biziz” ifadesini kullanırken, varılacak anlaşmanın adil olması gerektiğini ve Ukrayna’ya yeterli güvenlik garantilerinin sağlanmasının önemine işaret etti.
Ukrayna lideri, bu konular ve güvenlik garantilerinin ele alınacağı görüşmelerde ABD’nin yanı sıra Avrupa Birliği, Türkiye ve İngiltere’nin de yer alması gerektiğini söyledi.
“ABD ve Avrupa’daki birkaç ülkenin Ukrayna’nın NATO üyeliğine karşı çıktığını biliyoruz” diyen Zelensky, “Güvenlik garantilerinin verilmesi bu nedenle önemli. Rusya’dan korktuğumuz için değil ama bu savaşın tekrarlanmaması için” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya-Ukrayna arasında süratli bir anlaşmaya varılması konusundaki yaklaşımının Türkiye’nin son üç yıldır uyguladığı aktif diplomasiyle örtüştüğünü kaydetti.
Erdoğan, “Rusya ile Ukrayna ve Amerika arasında önümüzdeki dönemde gerçekleştirilmesi muhtemel görüşmeler için ülkemiz ideal bir evsahibi olacaktır,” ifadelerini kullandı ve Türkiye’nin her iki tarafça “güvenilir arabulucu” olarak görüldüğünü kaydetti. Cumhurbaşkanı, barış görüşmeleri öncesinde Karadeniz’de seyrüsefer güvenliği konusunda yeni bir düzenleme yapılmasının süreç için önemli bir güven artırıcı önlem unsuru olacağını da kaydetti.
Görüşmede, barış masasının hemen kurulmasından yana olan ve o müzakerelerde yer almak isteyen Türkiye’nin, bu ziyaret sırasında da her türlü oynamaya hazır olduğu mesajını vermesi bekleniyordu.
Zelensky’nin stratejik ortak olarak tanımladığı Türkiye ile başta savunma sanayi olmak üzere ilişkileri güçlendirme arayışında olduğu kaydediliyor.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye’yi kapsayan bir tura çıkan Zelensky, 18 Şubat Salı günü Ankara Cumhurbaşkanı Erdoğan ile baş başa ve heyetler arası görüşmeler gerçekleştirdi. Ukrayna lideri ve Suudi Arabistan ziyaretini ise ileri bir tarihe erteledi.
Ziyaretle ilgili resmi açıklamayı yapan Cumhurbaşkanlığı İletişim Direktörü Fahrettin Altun, iki liderin görüşmesi sırasında stratejik ortaklık ilişkilerinin tüm boyutlarıyla gözden geçirileceğini ve iki ülke arasındaki iş birliğinin daha da güçlendirilmesi için atılacak adımların ele alınacağını kaydetmişti.
Tarafların Ukrayna’daki son gelişmeler konusunda fikir alışverişinde bulunacakları da belirtildi.
Zelensky, 24 Şubat 2022’de başlayan Rusya’nın işgal girişiminden sonra Türkiye’yi Temmuz 2023 ve Mart 2024’te ziyaret etmişti. Bu Ukrayna liderinin üçüncü Türkiye ziyareti oldu.
NATO üyesi Türkiye, savaş halindeki Karadeniz komşularıyla iyi ilişkiler sürdürmeye çalışırken, Erdoğan kendisini iki ülke arasında önemli bir arabulucu ve olası bir barış elçisi olarak öne sürüyor.
Ankara, Ukrayna’ya insansız hava araçları sağladı ancak Batı öncülüğündeki ülkelerin Moskova’ya uyguladığı yaptırımlardan kaçındı.
Suudi Arabistan ve BAE’nin yanı sıra Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasında, devam eden çatışmalara rağmen yüzlerce tutuklunun ülkelerine dönmesini sağlayan çok sayıda tutuklu takası anlaşmasında arabuluculuk rolü üstlendi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Salı günü Riyad’da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir araya gelerek Kremlin’in Washington ile ilişkileri yeniden başlatma çabalarının bir parçası olduğunu söyledi.
ABD ve Rus yetkililer, iki lider arasında bir zirve yapılmasını isterken, Avrupa ve Kiev, Ukrayna’daki savaşı onlar olmadan bitirmeye çalışacaklarından endişe ediyor.
Lavrov: Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleşmesine doğru bir hareket başladı
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’li mevkidaşı Marco Rubio ile Riyad’da gerçekleştirdiği görüşmeye dair Rus parlamentosunu bilgilendirdiği oturumda, “Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleşmesine doğru bir hareket başladı” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile gerçekleştirdiği zirvenin ardından Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’da milletvekillerine hitap etti. Görüşmenin sonuçlarına dair milletvekillerini bilgilendiren Lavrov, “Şu ana kadar dünkü müzakerelerin gösterdiği gibi her yönde ilişkilerin normalleşmesine doğru bir hareket başladı. Sorunlar her zaman olur, ancak önemli olan bir araya gelmek, dinlemek ve duymak ve gerçekçi kararlar almaktır. Ancak uyuşmanın olduğu alanlarda bu durumdan karşılıklı olarak her iki taraf için de en iyisini çıkarmalıyız. ABD, Rusya ile karşılıklı olarak işe yarar projelerin önündeki engelleri kaldırmak istiyor. Biden yönetiminin bizi sürüklediği uçurum kenarından uzaklaşmaya başladık. Moskova ve Washington’un iki ülke arasındaki uzun vadeli iş birliğinin temellerini yıkan eski ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin mirasını temizlemesi gerekiyor” dedi. ABD heyetiyle bir araya gelmeye devam edeceklerini belirten Lavrov, “Bunlar daha ilk adımlar, atmosfer olumlu, niyetler iyi. Durumun gidişatına ve atılacak adımlara bakacağız” ifadelerini kullandı.
Riyad’da ABD heyeti ile yaptıkları görüşmede Ukrayna krizine ağırlık verdiklerini vurgulayan Bakan Lavrov, “Görüşmede Ukrayna meselesi ağırlık konuydu. Muhataplarımıza Devlet Başkanı Putin’in NATO’nun genişlemesi ve Ukrayna’nın askeri bloğa dahil edilmesinin Rusya’nın çıkarları ve egemenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunu defalarca vurguladığını anlattık” dedi.
ABD ile ilişkilerin gerilmesinden sonra karşılıklı olarak büyükelçiliklerde yaşanan aksaklıklara da değinen Lavrov, “Büyükelçiliklerimizin ve başkonsolosluklarımızın günlük işleyişini ciddi şekilde zorlaştıran yapay engelleri kaldırmayı konuştuk. Buna finansman ve diplomatların hareketini ve sayısını sınırlama girişimleri de dahil. Buna hiçbir uluslararası sözleşme veya diplomatik ilişki tarafından öngörülmeyen, her diplomatın konaklama süresini sınırlama girişimleri de dahildir. Diplomatik temsilcilerimizin normal çalışmalarını sağlamak için çözülmesi gereken sorunların bir listesini sunduk. Bu sorunların arasında elbette mülkiyet sorunu da var” şeklinde konuştu.
Avrupa ülkeleri ile yaşadıkları gerilime de değinen Lavrov, Rusya’nın tüm taraflarla ilişkilerini normalleştirmeye hazır olduğunu belirtti. Lavrov, “Eğer bir süre sonra Batılı meslektaşlarımız akıllarını başlarına toplar ve ilişkileri yeniden başlatmak isterlerse bunun hangi şartlar altında yapılabileceğine bakacağız. Ancak söz Avrupalılarda, Rusya şu an bunu düşünmüyor bile ve halkının çıkarları doğrultusunda ülkesini güçlendirmekle meşgul” dedi.
Birçok ülkeyle ilişkilerinin çok güçlü olduğunu da vurgulayan Lavrov, “Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ), Avrasya Ekonomik Birliği (AEB), İran, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri ve sayamadığım birçok ülkeyle yoğun siyasi diyalog sürdürüyoruz. Tüm kıtalarda birçok daimi ortağımız var ve birçoğuyla ilişkilerimiz stratejik ortaklık düzeyine ulaştı” diye konuştu.
Birçok bölgede ülkelerin birlik kurarak güçlendiğine dikkat çeken ve Avrasya’da da böyle bir birlik kurulması gerektiğini söyleyen Lavrov, “Afrika ülkelerini birleştiren bir Afrika Birliği var. Latin Amerika ve Karayip Devletler Topluluğu var. Ancak Avrasya’da böyle bir örgüt yok. Bu nedenle başkanımızın (Vladimir Putin) bahsettiği konsepti destekleyeceğiz. Avrasya Birliği için çalışmaya çoktan başladık” ifadelerini kullandı.
Rus heyetinin daha önce Suriye’de yaptığı temasları da hatırlatan Lavrov, “Rus heyetinin Suriye ziyaretinin sonuçları olumluydu ve her iki ülke de önümüzdeki hafta üst düzey görüşmeler planlıyor. Şam, Rusya ile ilişkilerin tarihi boyutunun farkında” dedi.
Lavrov, Rusya-Çin ilişkilerinin de gelişmeye devam edeceğini belirterek, “Rusya, 2025 yılında da Çin ile ilişkilerinin en üst düzeyde gelişmesini bekliyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin’in Japonlara karşı elde ettiği zaferin yıldönümünde Ağustos – Eylül ayları arasında Çin’e bir ziyaret gerçekleştirmeyi planlıyor” bilgisini verdi.
Haber ajansları
