Suriye’nin başkenti Şam’da BBC’ye konuşan HTŞ lideri Golani, Suriye’nin ülkesinin artık komşularına ve Batı’ya tehdit oluşturmadığını söyledi.
Cihatçı grup HTŞ’nin başındaki isim Golani, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılması çağrısı yaparak, “Yaptırımlar eski rejimi hedef alıyordu. Mağdur ile zalim aynı muameleyi görmemeli” dedi. Golani, yaptırımların Suriye halkını vurduğunu belirtti.
Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) lideri Golani, iki hafta önce Beşar Esad rejimini deviren hızlı saldırıya öncülük etti. Daha önce Ebu Muhammed el-Golani kod adıyla bilinen Ahmed el-Şara, muhalif ittifakın en güçlü grubunun başında yer alıyor. HTŞ’nin terör örgütü listesinden çıkarılması gerektiğini savunan Golani, sivil hedeflere saldırmadıklarını vurguladı. Türkiye, BM, ABD, AB ve İngiltere’nin terör örgütü listesinde yer alan HTŞ, 2016’da El Kaide’den kopmuştu.
Golani, Suriye’yi Afganistan’a çevirme niyetinde olmadıklarını, iki ülkenin farklı geleneklere sahip olduğunu belirterek, “Afganistan kabile toplumu, Suriye’nin zihniyeti farklı” dedi.
İdlib’de 8 yıldır üniversitelerin açık olduğunu hatırlatan Golani, kadınların eğitimine inandığını söyleyerek “Üniversitelerdeki kadın öğrenci oranı % 60’ı geçiyor” dedi.
Alkol tüketiminin serbest olup olmayacağı sorusuna Golani, “Bu konuda konuşma hakkım yok, bunlar hukuki meseleler” cevabını verdi. HTŞ lideri, anayasayı hukuk uzmanlarından oluşan bir komitenin yazacağını açıkladı.
Sivil kıyafetlerle röportaj veren Golani, grubunun aşırılıkçı geçmişinden koptuğuna dair güvence vermeye çalıştı, Golani’nin sözleri Suriyeliler nezdinde şüpheyle karşılanıyor.
Suriye’de Esad yönetimini devirerek Şam’da ve diğer kentlerde kontrolü sağlayan isyancı örgüt Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera, BBC’nin kıdemli editörü Jeremy Bowen’ın sorularını yanıtladı. Esad yönetiminin devrilmesiyle ülkenin fiili lideri haline gelen Ahmed eş-Şera, önceki bilinen ismiyle Muhammed Colani, mülakat için Şam’da Esad ailesinin yaptırdığı başkanlık sarayını seçti.
HTŞ’nin “terörist örgüt” listelerinden çıkarılması gerektiğini de savunan eş-Şera, sivilleri ya da sivil bölgeleri hedef almadıklarını ileri sürdü.
Heyet Tahrir eş-Şam örgütü, 2016’da cihatçı El-Kaide içerisinden çıkmış ve birçok ülkenin terör örgütleri listesine eklenmişti.
Grup şimdi kendisini Esad rejiminin “mağduru” olarak görüyor ve Suriye’deki farklı etnik gruplara ve mezheplere karşı daha ılımlı bir politika izleneceği sinyallerini veriyor.
HTŞ lideri eş-Şera, Jeremy Bowen’ın “Suriye Afganistan’a mı dönüşecek?” sorusuna verdiği yanıtta, iki ülkenin çok farklı olduğunu, farklı geleneklere sahip olduğunu söyledi.
Afganistan’ı bir “kabile toplumu” olarak tanımlayan eş-Şera, Suriye’de çok farklı bir bakış açısının hakim olduğunu kaydetti.
Suriye’de kurulacak hükümetin ve yönetim şeklinin, ülkenin tarihine ve kültürüne uygun olarak biçimleneceğini de ekledi.
Kadınların eğitime katılmasından yana olduklarını söyleyen HTŞ lideri, “İdlib’de sekiz yıldan fazladır üniversitelerimiz var. Üniversitelerdeki kadın öğrenci oranı yüzde 60’ın üzerinde” dedi.
Ülkede alkollü içecek tüketimine izin verilip verilmeyeceği sorusuna ise eş-Şera, “Benim konuşma yetkimin olmadığı birçok şey var çünkü bunlar yasal konular. Hukukçulardan oluşan bir komite anayasayı hazırlayacak. Onlar karar verecek. Her yönetici ya da devlet başkanı, bu yasalara uymak zorunda olacak” dedi.
BBC Editörü Jeremy Bowen, mülakat sırasında rahat bir görüntü çizen eş-Şera’nın, grubun cihatçı geçmişinden uzaklaştığına inanmayanlara güvence vermeye çalıştığını vurguluyor.
Ancak birçok Suriyeli de ona inanmıyor. Suriye’nin yeni yöneticilerinin önümüzdeki aylarda atacağı adımlar, nasıl bir Suriye istediklerini ve nasıl yöneteceklerini de gösterecek.
HTŞ ve diğer muhalif silahlı gruplar, Esad yönetimi 8 Aralık’ta düştüğünde Suriye’nin kontrolünü ele geçirdi. Grup, Kasım ayının sonunda Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’den güneye doğru ilerlemişti.
O zamandan beri, HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani (artık Ahmed eş-Şera ismini kullanıyor), Suriyelilere, ülke içindeki tüm azınlık mezhepleri temsil eden birleşik bir hükümet olacağına ve hiçbir grubun zulüm görmeyeceğine dair güvence vermeye çalışıyor.
Ancak 10 Aralık’ta Suriye’nin yeni geçiş yönetiminin başbakanı Muhammed el-Beşir‘in Şam’daki ilk toplantısında, arkasında görülen 2 bayrak, tartışmaları alevlendirdi. Bunlardan biri, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renkli Suriye “devrim bayrağı” ile siyahla kelime-i tevhid yazılı beyaz bayrak…
Suriye’nin bazı bölgelerini kontrol eden Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) tarafından resmi olarak kullanılan bu ikinci bayrak; Taliban’ın, 2021’de Afganistan’da kontrolü yeniden ele geçirmesiyle tekrar yürürlüğe giren bayrağına benziyor.
Suriye’den bildiren BBC Arapça Muhabiri Feras Kilani, bu olayın “birçok insanı şoke ettiğini” söyledi. “Bu, yeni hükümetin Taliban modelini takip edip, Şeriat yasalarına göre yönetilen bir İslam Devleti yaratabileceğini gösteriyor” dedi. Bazı insanlar sosyal medyada bu hareketten duydukları “hayal kırıklığını” dile getirdi.
HTŞ’nin El-Kaide içerisinden çıkmış olması ve cihatçı ideolojiye dayanması da soru işaretlerini beraberinde getiriyor. Taliban ile HTŞ arasındaki “ideolojik bağ”, ikisinin birbiriyle özdeşleşmesinin nedenlerinden biri.
Suriye’deki İslamcı gruplar konusunda uzman olan Aymen el-Tamimi, HTŞ’nin Taliban ile aynı yönetim modelini uygulamasının çok zor olacağını, çünkü Suriye toplumunun büyük bir kısmının kız çocuklarının yüksek öğrenimden mahrum bırakılması veya seçimleri engelleyen otoriter bir hükümetin kurulması gibi kısıtlamaları kabul etmeyeceğini söylüyor.
BM Temsilcisi HTŞ lideri Golani ile Suriye’yi Görüştü
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed el-Culani) ile Suriye’deki son gelişmeleri ele aldı.
Suriye’deki geçici hükümet kaynakları tarafından verilen bilgiye göre, Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından dün ilk kez Şam’a giden Pedersen, burada HTŞ lideri Şera ile bir araya geldi.
Şera, görüşmede, BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararının güncellenmesi ve ülkedeki mevcut gerçekliklere uygun hale getirilmesi gerektiğini belirtti.
Suriyelilerin sorunlarını ele almak için hızlı ve etkili bir işbirliğine ihtiyaç olduğunu kaydeden Şera, Suriye’nin toprak bütünlüğüne, yeniden inşasına ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasına odaklanılması gerektiğini vurguladı.
Şera, mültecilerin güvenli bir şekilde Suriye’ye dönüşü için uygun bir ortam sağlanmasını ve bu süreçlere ekonomik ve siyasi destek verilmesini istedi.
Son olarak Şera, bu adımların acele edilmeden, çok dikkatli bir şekilde özenle ve uzman ekiplerin gözetiminde gerçekleştirilmesi gerektiğini kaydetti.
BM Güvenlik Konseyi’nde Aralık 2015’te kabul edilen 2254 sayılı karar, muhalefet ve rejim heyetlerinin müzakereleri sonuçlandırmasının ardından geçiş yönetimi kurulmasını öngörüyor. Buna göre, müzakerelerin 6 ay içinde tamamlanıp geçiş yönetimi tesis edilmesi, yeni yönetimin 12 aylık dönemde bir anayasa hazırlayıp ülkeyi adil seçime götürmesi gerekiyor.
