Rusya ve Ukrayna’nın ilhak edilmiş bölgelerinde 3 gün süreyle oylama başlayacak. Rusya Devlet Başkan Vladimir Putin, bu seçimi de kazanması halinde 5. dönemine girecek.
Ukrayna ile savaşta ikinci yılına giren Rusya’da seçim sonuçlarının Pazar günü sandıklar kapandıktan sonra açıklanması bekleniyor. Görevde bulunan Putin’in yeniden seçilmesi bekleniyor.
Putin 2000 yılından bu yana iktidarda ve 2004, 2012 ve 2018’de 2 kez dört yıllık ve 2 kez altı yıllık dönemler için yeniden seçildi.
2021’de Putin, iki dönem daha başkanlık yapmasına ve başarılı olması halinde iktidarını 2036’ya kadar uzatmasına olanak tanıyan bir kararname imzaladı. Bu seçim, bu iki ek dönemden ilkini işaret ediyor. Eğer bu seçimi kazanırsa, bu onu Joseph Stalin’den bu yana Rusya’nın en uzun hükümdarı yapacak.
Putin ayrıca 2008’den 2012’ye kadar dönemin Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’in başkanlığında başbakan olarak görev yaptı ancak bu dönemde fiilen Rusya’nın siyasi lideri olarak kaldı.
Vladimir Putin
71 yaşındaki Putin, eski bir gizli istihbarat (KGB) ajanı. 1990 yılında akıl hocası ve St Petersburg belediye başkanı olan eski öğretmeni Anatoly Sobchak’ın yardımcısı olarak çalıştıktan sonra siyasete atıldı.
Doksanlı yıllar boyunca Putin yükselmeye devam etti. 1998 yılına gelindiğinde KGB’nin halefi olan ve şu anda Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi (FSB) olarak bilinen Federal Karşı İstihbarat Servisi’ne (FSK) liderlik etti.
Ertesi yıl Başkan Boris Yeltsin, Putin’i başbakan olarak atadı.
Yeltsin 1999’da istifa ettiğinde, Putin başkan vekilliğini devraldı. Aylar sonra, Mayıs 2000’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini % 53 oyla kazandı ve ilk dört yıllık dönemine başladı.
Seçim gözlemcileri ne diyor?
Ocak ayında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR), Rusya’nın AGİT gözlemcilerini seçimlere davet etmeme kararının derin üzüntü verici olduğunu söyledi.
AGİT Parlamenter Asamblesi Başkanı Pia Kauma, “Rusya Federasyonu’nda koşulların Mart ayında yapılacak başkanlık seçimleri için gözlemci görevlendiremeyecek kadar kötüleştiğinden üzüntü duyuyoruz” dedi.
“AGİT PA’nın düzenlediği ilk seçim gözlem misyonu 1993 yılında Rusya’daydı ve o tarihten bu yana ülkede 10 genel seçim gözlemledik. Demokratik gerilemenin bu yıl sahada olamayacağımız kadar kritik bir noktaya ulaşması büyük talihsizlik ama elbette durumu yakından takip etmeye devam edeceğiz.”
2018 yılında ODIHR, katılımın artırılması için yoğun çaba sarf edildiğini ve vatandaşların önemli ölçüde oy kullandığını söyledi.
Rusya’nın muhalefetine ne oldu?
Rus muhalif siyasetçi Boris Nadezhdin, Putin’e karşı savaş karşıtı bir listeyle yarışmaya çalıştı ancak Merkez Seçim Komisyonu’nun (MSK) destekçilerinin imza listesinde usulsüzlükler bulunduğunu söylemesinin ardından umutları suya düştü. Nadezhdin, haftalar önce oy pusulasına katılmayacağını kabul etmişti.
Savaş karşıtı bir listeyle yarışan bir başka bağımsız aday olan Yekaterina Duntsova da Aralık ayında MSK tarafından reddedildi ve daha sonra destekçilerine Nadezhdin’i destekleme çağrısında bulundu.
2018 seçimlerinde Putin’e karşı yarışmaya çalışan Rusya’nın en tanınmış muhalefet lideri ve sadık Putin eleştirmeni Alexey Navalny, geçen ay hapishanede aniden öldü.
Putin’e meydan okuyabilecek diğer önde gelen eleştirmenler ya hapse atıldı ya da yurtdışında yaşıyor.
Batı, Putin’i savaş suçlusu, katil ve diktatör olarak görüyor. Ancak Rusya’daki kamuoyu yoklamaları onun % 85’lik bir onay oranına sahip olduğunu gösteriyor; bu, Ukrayna’nın işgali öncesine göre daha yüksek.
Kremlin, Putin’in ezici bir desteğe sahip olduğunu ve Rusya’nın Batı’dan demokrasi konusunda ders almak istemediğini söylüyor. Batı’nın seçimlerin meşruluğu konusunda şüphe uyandırarak Rusya’yı baltalamaya çalıştığı belirtiliyor.
Destekçileri Putin’in, 1991’de Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle zirveye çıkan gerileme sarmalını durdurduğunu ve Kremlin’in, Sovyetler Birliği’nin liderliğindeki gerileyen Batı olarak tasvir ettiği şeye karşı koyarken, bir zamanlar onu yöneten genel sekreterlerin sahip olduğu nüfuzun en azından bir kısmını geri kazandığını söylüyor.
Katı komünistlerden radikal milliyetçilere kadar Rus muhalefetinin büyük bir kısmı sıkı kontrol edilen siyasi sistemin resmi kurallarına bağlı kalıyor ve parlamentoda sandalyeleri olmasına rağmen önemli konularda Kremlin’e karşı çıkmıyor.
Batı yanlısı liberallerin parlamentoda sandalyesi yok.