Leman dergisine yönelik karikatür soruşturmasında gözaltına alınan dört kişi çıkarıldıkları mahkemede tutuklandı.
Leman Dergisi’nin yazı işleri müdürü Zafer Aknar, grafikeri Cebrail Okçu, karikatürün çizeri Doğan Pehlevan ve müessese müdürü Ali Yavuz 30 Haziran’da Muhammed Peygamber’in karikatürünü yayınladıkları gerekçesiyle gözaltına alınmıştı.
Tutuklamalar “dini değerleri alenen aşağılama” suçlamasıyla yürütülen soruşturma kapsamında yapıldı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ayrıca Leman dergisine yönelik mali soruşturma da başlattı.
Savcılık açıklamasına göre şüphelilerin, yurt içi veya yurt dışından ya da yabancı kuruluşlardan “karikatürün hazırlanmasına dair” mali destek alıp almadıklarının tespit edilmesi” için mali soruşturma açıldı.
Hakkında gözaltı kararı verilen derginin imtiyaz sahibi ve genel yayın yönetmeni Tuncay Akgün ile yazı işleri müdürü Aslan Özdemir’in yurt dışında olduğu bildirildi.
Dergi, karikatürdeki Muhammed isimli çizimin, peygamberi temsil etmediğini savunmuştu.
Fransız AFP haber ajansına konuşan yayın yönetmeni Tuncay Akgün, “Böyle bir riski asla almayacaklarını” söylemişti.
Paris’te bulunan Akgün, söz konusu karikatürün “kışkırtma yaratmak için” maksatlı olarak yanlış yorumlandığını savunmuştu.
Karikatürün çizeri Doğan Pehlevan da ifadesinde, karikatürün barış mesajı vermeye çalıştığını ve meslekte ilk öğrendikleri kuralın “din konularına girmeme” olduğunu söyledi.
İstanbul Başsavcılığı derginin ilgili sayısının toplatılması kararı aldı.
Leman’ın sosyal medya hesaplarına erişim engeli getirildi.
Meslek örgütlerinden açıklama
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) tutuklamaları “kabul edilemez” olarak nitelendirdi.
X’ten paylaşılan mesajda, “Ters kelepçe ve darpla başlayan hak ihlalleri ve işkence, sorgu sırasında da devam etti” denildi.
Mesajda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ifade özgürlüğü tanımlaması hatırlatıldı.
Basın meslek örgütleri de “hedef gösterme, saldırı ve şiddete yönlendiren söylemleri büyük kaygıyla izlediklerini” belirten ortak bir açıklama yaptı.
TGS, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Türkiye Yayıncılar Birliği (TÜRKYAYBİR), ve PEN Yazarlar Derneği’nin imzacısı olduğu açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Fikirlerin, eleştirilerin, özellikle de mizahın suç unsuru olarak gösterilmesi, fiziki şiddete yol açılacak ortam yaratılması herkese yönelik baskı ortamını derinleştirmekte, toplumun ortak yaşam zeminine onarılamayacak zararlar vermektedir.
“Tüm tarafları, düşünceyi şiddetle bastırmaya çalışan bu tehdit dilini reddetmeye, sorunları barışçı bir dil ile çözmeye davet ediyoruz.”
Sivas katliamını ve “farklı düşünceleri, inançları ve ifadeleri düşmanlaştıran zihniyetin toplumda ne kadar ağır bir yaraya neden olduğunu” hatırlatan açıklamada, “benzer nefret iklimlerinin yeniden filizlenmesine karşı, her zaman basın ve düşünceyi ifade ile yayınlama özgürlüğünden yana” tutuma dikkat çekildi.
‘Bize öğretilen ilk kural din ile alay etme’
BBC Türkçe, tutuklama istemiyle adliyeye sevk edilen Cebrail Okcu, Doğan Pehlevan, Zafer Aknar ve Ali Yavuz’un emniyette verdikleri ifadeleri inceledi.
Buna göre, tartışma yaratan karikatürün çizeri Doğan Pehlevan, dergide yarım sayfalık bir köşesi olduğunu, karikatürü bir hafta önce çizip derginin sahibi Tuncay Akgün’e yolladığını belirtti.
Pehlevan “Karikatürün yayınlanmasında yönetmen Tuncay Akgün yetkilidir, onayı olmadan karikatür yayınlanmaz. Akgün gönderilen karikatürde bahsedildiği gibi bir sorun olsaydı kesinlikle yayınlamazdı” dedi.
Pehlevan, “Muhammed ve Musa isimlerinin bu toplumlar içerisinde çokça kullanılan, popüler isimler olduğunu” söyledi.
Pehlevan “Peygamberden bahsedeceksek başında ‘Hz.’ veya ‘S.A.V.’ kullanmamız gerekir ki peygamber olduğu belli olsun… Ben Türkiye’de yıllardır çizerlik yaparım, çizerlikte öğrendiğimiz ilk kural ‘din konularına girme, din ile alay etme'” ifadelerini kullandı.
Cebrail Okcu “Bana karikatürün hangi sayfada, hangi ölçüde olacağı bilgileri Tuncay Akgün tarafından gelir, ben de bunun yerleştirmesini yaparım. Gelen karikatürün içeriğine bakmam, içeriğiyle ilgilenmem, sadece verilen işi yaparım. Üzerime atılı suçlamayı kabul etmiyorum” dedi.
Ali Yavuz ise mali işler müdürü olduğunu belirterek “Dergi üzerinde basın ve yayın süreciyle ilgili hiçbir yetkim yoktur. Ben sadece derginin mali işleri ile ilgileniyorum” dedi.
Leman Yazı İşleri Müdürü Zafer Aknar da ifadesinde şunları söyledi:
“Ben dergide karar merci değilim. Bahsi geçen karikatürü derginin yetkilisi kişinin beni araması üzerine öğrendim. Bu olayda uzaktan yakından hiçbir sorumluluğum yoktur. Karikatürü çizen şahsı tanımıyorum.”
Erdoğan’dan ‘Mustafa Kemal’ imzalı telgraf
Karikatür soruşturması siyasetin de gündemi olmayı sürdürüyor.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Leman çalışanlarını savunmuş, “…yapılmamış bir saygısızlık üzerinden yapılan lince de izin vermem” demişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara’da partisinin kadın kolları üyeleri ile bir araya geldiği toplantıda Özgür Özel’e tepki gösterdi.
Erdoğan, “Milyonların gördüğü hakareti, rezilliği, provokasyonu sen göremiyorsan sorunu başkasında değil, kendinde ara” dedi.
Cumhurbaşkanı X hesabından da bir paylaşım yaptı ve Mustafa Kemal imzalı 21 Nisan 1920 tarihli bir telgrafın “özet ve sade” halini paylaştı.
21 Nisan 1920 tarihli telgrafta, Meclis’in açılışı öncesi dini bazı ritüellerin yerine getirilmesi programından bahsediliyor.
Özel’e “bu telgrafı tekrar tekrar okumasını tavsiye eden” Erdoğan paylaşımında “İslam’la müşerref olduğumuz günden beri kurulan devletlerimizin üzerinde yükseldiği değerler manzumesi işte bunlardır” ifadesini kullandı.
Haber ajansları