İsfahan’daki patlama seslerinin ardından Tahran, İsfahan ve Şiraz ile ülkenin batı, kuzeybatı ve güneybatı bölgelerindeki tüm uçuşların askıya alındığı duyuruldu.
İsrail güçlerinin, İsrail’in Suriye’deki İran diplomatik yerleşkesini bombalamasına misilleme olarak Tahran’ın İsrail’i insansız hava araçları ve füzelerle eşi benzeri görülmemiş bir saldırıyla hedef almasından 5 gün sonra İran’a karşı bir karşı saldırı düzenlediği görülüyor. Ne İsrail ne de İran hükümetlerinin yorum yapmadığı ancak durumu bilen iki kişi tarafından doğrulanan saldırıdan kaynaklanan hasarın boyutu belirsizliğini korudu.
İran devlet medyasından gelen haberler, büyük ölçüde saldırıları küçümser gibi görünse de, Cuma sabahı erken saatlerde birçok ilde hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini ve İran’ın merkezinde, nükleer tesise ev sahipliği yapan tarihi bir şehir olan İsfahan‘ın dışında sınırlı patlamalar olduğunu söyledi.
Daha sonra İran devlet medyası, İsfahan’daki çok sayıda patlama sesinin 3 küçük insansız hava aracının imha edilmesinden kaynaklandığını bildirdi.
İranlı bir haber sunucusu İsfahan’ın “tamamen barış içinde olduğunu, insanların normal yaşamlarını sürdürdüğünü” ifade etti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran’ın nükleer tesislerine zarar gelmediğini söyledi.
Hafta başında İranlı yetkililer, İsrail’e yönelik saldırılarının ardından düşmanlıkları sürdürmek istemediklerini ancak İsrail’in karşılık olarak saldırması durumunda “hemen” karşı saldırı yapacaklarını belirtmişti. Şu ana kadar bu gerçekleşmedi.
Bir kaynağa göre İsrailli yetkililer Perşembe günü ABD’li mevkidaşlarına askeri bir yanıtın geleceğini bildirdi.
Cuma günü, Dışişleri Bakanı Antony Blinken “bildirilen bu olaylar hakkında konuşmayacağını” söyledi ancak saldırıyla ilgili soru sorulduğunda ABD kuvvetlerinin “herhangi bir saldırı operasyonuna karışmadığını” ekledi.
Blinken, G7 toplantısı sırasında İtalya’nın Capri kentinde düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin şiddetin azaltılmasına “yoğun bir şekilde odaklandığını” ekledi.
Eski CIA Direktörü John Brennan, MSNBC’ye yaptığı açıklamada, bunun tehlikeli bir tırmanma sarmalına dönüşüp dönüşmeyeceği “İran’da ne kadar hasar verildiğine bağlı olacak” dedi.
İstihbarat teşkilatlarının İsrail saldırısının verdiği hasarın kapsamını ve ölü olup olmadığı ya da kaç kişinin İran’a yanıt verme baskısını artırabileceğini belirlemeye çalışacağını da sözlerine ekledi. Cuma öğleden sonra itibarıyla büyük bir hasar veya herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
Brennan, İsfahan’ın hava üssü, füze üretim tesisi ve ilgi çekici olabilecek diğer alanlarla “hedef açısından zengin bir ortam” olduğunu söyledi.
İsrail, Cuma sabahı gerçekleşen saldırının sorumluluğunu ne doğruluyor ne de inkar ediyor. NBC News’in kendisine ulaşması üzerine hem İsrail başbakanlığı hem de İsrail Savunma Kuvvetleri “yorum yok” şeklinde yanıt verdi ve Başbakan Binyamin Netanyahu‘nun kamuya açık konuşma yapmasına yönelik planlanmış bir açıklama da yoktu.
İsrail hükümetinin resmi sessizliği, İran’ı daha fazla kışkırtmamak için bir stratejiye işaret edebilir ve bu da orada misilleme yapılması yönündeki kamuoyu baskısını artırabilir. İsrail sessiz kalarak İran’a olayı en aza indirmesi için alan veriyor ve makul bir şekilde gerilimin tırmanmasına gerek olmadığını işaret ediyor.
Washington DC’deki İsrail Büyükelçiliği ve CIA da yorum yapmaktan kaçındı.
İran’ın geçen hafta sonu saldırısı, İsrail’e yönelik ilk kez doğrudan askeri saldırıydı. İsrail’in Şam’daki İran diplomatik yerleşkesini bombalaması ve aralarında 7 İranlı askeri komutanın da bulunduğu 12 kişiyi öldürmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçti.
İsrail, ABD ve müttefikleri İran’ın nispeten az hasara yol açan insansız hava aracı ve füze saldırılarını savuşturdu.
İsrail’in karşı saldırısı, İran’ın 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana kasıp kavuran iki ülke arasındaki gölge savaşın en son tırmanışıdır. Şu ana kadar iki ülke vekil güçler, çok gizli suikastlar, cüretkar siber saldırılar ve nükleer sabotaj yoluyla savaştı.
Karşı saldırının, dünya çapındaki başkentlerde Orta Doğu’da topyekun bir savaş ihtimaline ilişkin kaygıları derinleştirmesi bekleniyor. Bölge, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in güneyine saldırıp 1.200’den fazla insanı öldürmesinden bu yana gergin durumda. Yerel sağlık yetkililerine göre İsrail‘in Gazze Şeridi’nde Hamas’a yönelik yıkıcı askeri saldırısında yaklaşık 34.000 kişi öldü.
İran, İsrail’i haritadan silme sözü verdi.
İsrail, İran’ı varoluşsal bir tehdit olarak algılıyor ve ülkeyi Gazze’deki Hamas, Lübnan’daki Hizbullah ve Yemen’deki Husiler de dahil olmak üzere Orta Doğu’daki terör örgütlerini ve silahlı vekillerini finanse etmekle suçluyor.
İsrail’in karşı saldırısı öncesinde dünya liderleri Netanyahu’yu itidalli olmaya çağırmıştı.
Üst düzey bir yönetim yetkilisi NBC News’e verdiği demeçte Başkan Joe Biden’ın İsrailli liderlere, ABD’nin İsrail’i savunma konusundaki kararlılığının katı olmasına rağmen ABD’nin İran’a yönelik saldırı operasyonlarına katılmayacağını söylediğini söyledi. ABD’li yetkililer NBC News’e, Washington’un İsrail’in olası sonuçları düşünmeden hızlı bir şekilde yanıt vermesinden endişe duyduğunu söyledi.
Avrupalı liderler ayrıca İsrail’e seçeneklerini dikkatli bir şekilde tartması yönünde çağrıda bulunmuştu. Örneğin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron durumu “istikrarsız” olarak nitelendirdi ve durumun tırmanmasını önlemek için adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
İran basını, İran Hava Kuvvetleri Üssü’ne ev sahipliği yapan İsfahan eyaletinin kuzeydoğusunda patlama seslerinin geldiğini duyurdu.
Devlet televizyonunun haberinde, “Haber kaynakları, İsfahan eyaletinde nispeten şiddetli patlama sesi duyulduğunu bildiriyor. Bu sesin kaynağının ne olduğu henüz açıklanmadı” ifadelerine yer verildi.
İran resmi haber ajansı IRNA’nın, İran Yol ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Hava Limanları ve Havacılık Şirketi’ne dayandırdığı haberde, Tahran, İsfahan ve Şiraz ile ülkenin batı, kuzeybatı ve güneybatı bölgelerindeki tüm uçuşların askıya alındığı duyuruldu.
İran hava savunmasının etkinleştirildiğini ve ülke genelinde herhangi bir tehdit bildirilmediğini açıklarken, İsfahan’daki nükleer tesislerin de güvende olduğu belirtildi. İran‘dan dün yapılan açıklamada “İsrail nükleer tesislerimize karşı harekete geçerse, onların nükleer tesislerine gelişmiş füzelerle karşılık vereceğiz” denilmişti.
Amerikan medyası da, ABD’li yetkililere dayandırarak geçtiği haberlerde, İsrail’in İran topraklarına yönelik bir saldırı düzenlediğini bildirdi.
İlk olarak Amerikan ABC News kanalının ABD’li bir yetkiliye dayandırarak verdiği İsrail’in İran’a yönelik saldırı haberi, daha sonra CBS News ve CNN tarafından da takipçilerine aktarıldı. CNN’e konuşan ABD’li yetkili ise Biden yönetiminin İsrail’in “İran’a yönelik bu karşı saldırısına yeşil ışık yakmadığını” ve ABD’nin bölgede kapsamlı bir çatışma istemediğini vurguladı.
Yetkili, İsrail’in saldırıdan önce, “İran’a yönelik sınırlı bir karşı saldırı düzenleyeceğini” perşembe günü haber verdiğini ve ABD’nin bu saldırıyı “desteklemediğini” kaydetti. Ayrıca yetkili, söz konusu saldırıda vurulan bölgenin nükleer bir tesis olmadığını da sözlerine ekledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ise söz konusu saldırıyı henüz resmi olarak doğrulamadı. Amerikan New York Times (NYT) gazetesinde yer alan ve İsrailli yetkililere dayandırılan haberde, “İsrail ordusunun İran’a yönelik bir saldırı düzenlediğini doğruladığı” iddia edildi. NYT gazetesinde yer alan haberde, İsrail’in İran’a yönelik son saldırısına ilişkin adı açıklanmayan İsrailli iki savunma yetkilisinin açıklamasına yer verildi.
Habere göre İsrailli yetkililer, yerel saatle cuma sabahı erken saatlerde “İsrail ordusunun İran’a yönelik bir saldırı düzenlediğini” doğruladı.
Öte yandan İsrail henüz saldırının sorumluluğunu resmen üstlenmedi.
ABD’nin İsrail Büyükelçiliği, İsrail’in İran’a misilleme yaptığı yönündeki haberlerin ardından çalışanları ve onların aileleri için güvenlik uyarısında bulundu.
Güvenlik uyarısında, Büyükelçilik çalışanları ve ailelerine Tel Aviv, Batı Kudüs ve Beerşeba şehirleri dışındaki bölgelere kişisel seyahatlerin kısıtlandığı belirtildi.
Açıklamada, bu kararın İsrail’in İran’a misilleme amaçlı bir saldırı düzenlediği yönündeki raporların ardından yaşanan “aşırı tedbir nedeniyle” alındığı ifade edildi.
İsrail’in Suriye’de İran konsolosluğunu vurmasının ardından İran, 13 Nisan Cumartesi gecesi İsrail’e karşı 300’ün üzerinde İHA, seyir füzesi ve balistik füzeyle saldırı düzenlemişti.
Saldırı büyük oranda püskürtülürken, İran az sayıda isabet kaydetmişti. Ancak hava savunma sistemine rağmen İsrail’in birçok noktası vurulmuştu. İsrail’de esas olarak Necef’deki hava üssü civarında bir miktar hasar oluşmuştu.
Bölgede ve İsrail içinde İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu’ya doğan fırsatlar olduğunu söyleyen Keskin, İran ile gergin ilişkiler öncesinde başbakanın itibarının zedelendiğini söyledi.
Avrupa ve ABD tarafından o dönemde eleştirilen Netenyahu’nun şimdi de başbakanın bu ülkelerin desteğini aldığını aktarıyor.
15.30 – İran, İsrail’in drone saldırısının ardından halkı “bir sorun olmadığına” ikna etmeye çalışıyor.
Birçok televizyon kanalında İsfahan kentinde normal hayatın aktığı aktarılırken bir yandan da ülke kentte herhangi bir hasarın bulunmadığı söyleniyor.
15.25 – Hamas’ın üst düzey yetkililerinden Sami Ebu Zuhri, Reuters’a İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırısı hakkında konuştu. Ebu Zuhri, bu saldırının bölgedeki kızışmaları artırmayı amaçlayan bir hamle olduğunu vurgulayarak sözlerine şöyle devam etti: “Bölgedeki kızışmalara ve Gazze’deki soykırıma bir yanıt olarak İsrail’in bölgedeki işgaline karşı mücadelenin genişletilmesi için çağrıda bulunuyoruz.”
14.44 – AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün cuma namazının ardından açıklamalarda bulundu. İsrail ile İran arasındaki gerilim hakkında konuşan Erdoğan, “İsrail farklı şeyler söylüyor, İran aynı şekilde farkı görüşler ortaya atıyor. Konuyla ilgili akla ziyan olmayan bir açıklama da yok” dedi.
Erdoğan ayrıca ABD’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) Filistin’in tam üyelik başvurusunu veto etmesinin üzerine “Herkes Filistin’in yanında yer alırken, Amerika ne yazık ki İsrail’in yanında yer almak suretiyle duruşunu ortaya koydu” dedi.
14.15 – İtalya’da düzenlenen G7 toplantısında konuşan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, konuşmasına İran’ın İsrail’e saldırısını kınayarak başladı. Blinken konuşmasında İran’ın saldırısını “eşi benzeri görülmemiş” bir saldırı olarak nitelendirdi. Blinken kendisine sorulan “saldırı hakkında önceden bilgilendirildiniz mi” sorusuna ise yanıt vermeyi reddetti. ABD’nin İran’a yönelik misilleme saldırısına hiçbir koşulda karışmadığını vurgulayan Blinken, saldırı hakkında gelen soruları geçiştirmeye devam ediyor.
14.10 – Amerika Birleşik Devletleri (ABD) G7 ülkelerinin dışişleri bakanlığına bugün (19 Nisan) İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırısını “son dakika” öğrendiklerini söyledi.
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tarjani, İsrail’in ABD’ye drone saldırısı hakkında “son dakika” bilgi verdiğini belirtti.
13.37 – Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in İran saldırısının ardından açıklama yayımladı. Bakanlığın internet sitesinden paylaşılan açıklamada, “Tüm tarafları, daha büyük bir çatışmaya yol açabilecek adımlardan kaçınmaya davet ediyoruz” denildi.
11.05 – Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırısı gerçekleştirdiğine yönelik bilgilerin ardından bir açıklama yaptı.
Von der Leyen, “İran, İsrail ve bölgedeki tüm aktörlerin bölgede kızışmaya yol açacak bütün eylemleri bırakmaları” çağrısında bulundu.
10.45 – İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırılarına çeşitli ülkelerden tepki gelmeye devam ediyor. Bir yandan İngiltere gibi ülkeler İsrail’in saldırısını “meşru müdafaa” olarak görürken öbür yandan da çeşitli ülkeler bu saldırıyı kınıyor.
En son kınayan ülkelerden biri de Ortadoğu’da arabulucu rolü üstlenen ülkelerden biri Umman. Umman Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “İsrail’in bölgede devam ettirdiği saldırılar” kınanıyor.
Fransa ise bölgede bir kızışma olmasını istemediklerini söyledi. Fransa Dışişleri Bakanı Yardımcısı Jean-Noel Barrot, “Fransa’nın konumu bölgedeki bütün aktörleri sükûnete davet etmek ve kızışmaları engellemeye çalışmaktır” dedi.
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani de bölgede “gerilimin azalması” gerektiğini vurguladı.
10:08 – Şimdilik İran’dan gerilimi tırmandırmak istemediklerine dair emareler alıyoruz.
Üst düzey İranlı bir yetkili, Reuters haber ajansına verdiği demeçte “İran’ın İsrail’e derhal bir misilleme düzenleme planı olmadığını” söyledi. İki ABD’li yetkili saldırıyı İsrail’in düzenlediğini söylese de İsrail şu ana kadar sorumluluk üstlenmedi.
İranlı bir yetkili, İran’ın İsrail’e karşı acil bir misilleme planının olmadığını söyledi. İsminin verilmemesi şartıyla açıklamada bulunan yetkili, “Olayın yabancı kaynaklı olduğu doğrulanmadı. Dışarıdan herhangi bir saldırı almadık. Tartışma, bir saldırıdan ziyade bir sızmaya daha çok işaret ediyor” dedi.
10:03 – Merhaba! Ben Senem. Trafik, toplantılar derken şimdi işimin başındayım.
Chatham House’un Ortadoğu ve Kuzey Afrika Programı Direktörü Dr. Sanam Vakil, İsrail’in İsfahan’a saldırısı hakkında şunları yazdı: “İsrail’in İran’a misillemesi, İran’ın saldırısı gibi askeri bir bölgeyi hedef aldı. İran saldırıyı inkar etmeye, dikkatleri başka yöne çekmeye devam ettiği sürece; her iki tarafın da gerilimi tırmandırmaması için şimdilik yer var.”
Öte yandan saldırının İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in doğum gününe denk gelmesi de uzmanlar tarafından kasıtlı ve sembolik olarak yorumlanıyor.
09.45 – İsrail’in İran’ yönelik misilleme saldırısı, İran dini lideri Ali Hamaney’in doğum gününde gerçekleşti. Uzmanlar, misilleme saldırısının Ali Hamaney’in doğum gününde olmasının bir tesadüf olmadığını söylüyor.
09.40 – Washington Post’un aktardığına göre İsrailli yetkililer, gazetelere demeç vermemeleri yönünde bir emir aldı.
Yetkililerin, saldırı hakkında herhangi bir gazeteye veya televizyon kanalına konuşmasının yasak olduğu belirtiliyor.
09.20 – İsrail’in İran’a misilleme saldırısının ardından İngiltere’den açıklama geldi. İngiltere, İsrail’in misillemesini destekledi.
İsrail’in “meşru müdafaa” hakkı olduğunu söyleyen açıklamada İngiltere, “Şu an yaptığımız şey İsraillilerle de görüşerek bölgedeki kızışmayı azaltmak” dedi.
09.15 – İranlılar saldırıyı izliyor
İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırısı dünyanın birçok yerinden takip edilirken İranlılar da saldırının detaylarını öğrenmek için ekran başında.
İran’daki birçok kentte insanlar, televizyon kanalında canlı haber programlarını izleyerek saldırı hakkında bilgi almaya çalışıyor.
