ABD Başkanı Donald Trump, İsrail-Hamas ateşkes anlaşmasının ilk aşamasının başlamasıyla birlikte Gazze’nin geleceğine ilişkin görüşmelerde bulunmak üzere pazartesi günü Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde 20’den fazla dünya lideriyle bir araya geldi.
Zirveye Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve eski başbakan Tony Blair’in yanı sıra Katar, Mısır, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri‘nden yetkililer katıldı.
Trump ayrıca, bu gelişmeyi bölge için bir dönüm noktası olarak nitelendiren açıklamalarda bulundu.
Trump, “Bugün, bölgemizdeki ve dünyadaki insanların çalıştığı, çabaladığı, umut ettiği ve dua ettiği gündür. Son bir ayda, bence gerçekten akıl almaz şeyler yaptılar. Kimse bunun olabileceğini düşünmemişti. Az önce imzaladığımız tarihi anlaşmayla, milyonlarca insanın duaları nihayet kabul oldu” dedi.
Ancak Mısır’daki imza töreni ve görüşmelerde Hamas ve İsrail temsilcilerinin yer almaması dikkat çekti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisi, Başkan Trump tarafından doğrudan davet edilmesine rağmen, Başbakan’ın toplantıya katılmamasının gerekçesi olarak Yahudi bayramını gösterdi.
Trump ve Netanyahu, birkaç saat önce Trump’ın İsrail parlamentosuna hitap ederken birbirlerine övgüler yağdırmıştı. Trump, Netanyahu’yu “en büyük” savaş zamanı liderlerinden biri olarak selamlarken, Netanyahu da Trump’ı Beyaz Saray’daki “en büyük İsrail dostu” olarak nitelendirmişti.
Katılımcılar, ateşkes anlaşmasıyla ilgili imza töreni öncesinde “Barış 2025” yazılı bir pankartın önünde aile fotoğrafı çektirdi.
Trump, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Katar Emiri Temim bin Hamad El Sani’nin de aralarında bulunduğu dünya liderleriyle birlikte, Trump’ın “birçok kural, düzenleme ve başka birçok şeyi açıklayan” belgeyi resmen imzaladı .
Trump, belgeyi imzalarken, “Bu noktaya gelmek 3.000 yıl sürdü. İnanabiliyor musunuz? Ve bu da dayanacak. Dayanacak,” dedi. Belgenin tam içeriği henüz belli değil ve Beyaz Saray henüz kamuoyuna açıklamadı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, Gazze anlaşmasının “insanlık tarihinde acı dolu bir sayfayı kapattığını” ve iki devletli bir çözüme zemin hazırladığını söyledi. Trump’ın Gazze savaşını sona erdirme planı kapsamında Hamas, Pazartesi günü Gazze’de iki yıl esaret altında tuttuğu son 20 rehineyi serbest bırakırken, İsrail de hapishanelerinde tutulan 1.968 tutukluyu serbest bıraktı.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile Hamas’ın rehine ve tutuklu takasından saatler sonra, 13 Ekim Pazartesi günü bölge liderleriyle birlikte Gazze’de ateşkesi sağlamayı amaçlayan bir bildiriyi imzalayarak “Orta Doğu için muazzam bir gün” yaşandığını söyledi. Trump, İsrail’e ani bir ziyaret gerçekleştirerek parlamentoda yaptığı konuşmada Başbakan Binyamin Netanyahu’yu övdü ve ardından Mısır’a uçarak Gazze zirvesine katıldı. Zirvede, Mısır, Katar ve Türkiye liderleriyle birlikte Gazze anlaşmasının garantörleri olarak bildiriyi imzaladı.
Trump, Şarm El-Şeyh tatil beldesinde 20’den fazla dünya liderinin bir araya geldiği toplantıda, “Bu, dünya için ve Orta Doğu için muazzam bir gün” dedi. Daha sonra toplanan liderlerin “herkesin imkansız dediği şeyi başardığını” açıkladı.
Yaptığı konuşmada Trump, “Sonunda Ortadoğu’da barışa kavuştuk” dedi.
Belgeye göre, imzacılar “bölgede kapsamlı bir barış, güvenlik ve ortak refah vizyonunu” sürdürme sözü verirken, “Gazze Şeridi’nde kapsamlı ve kalıcı barış düzenlemelerinin kurulmasında kaydedilen ilerlemeyi” de memnuniyetle karşıladı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze anlaşmasının “insanlık tarihinde acı dolu bir sayfayı kapattığını” ve iki devletli çözümün zeminini hazırladığını söyledi.
Trump’ın Gazze savaşını sona erdirme planının bir parçası olarak Hamas, Pazartesi günü Gazze’de iki yıl esaret altında tuttuğu son 20 rehineyi serbest bıraktı. İsrail hapishane servisi, karşılığında İsrail’in hapishanelerinde tutulan çoğunluğu Filistinli 1.968 mahkumu serbest bıraktığını açıkladı.
Trump, İsrail parlamentosuna hitabında, “Bu topraklardaki pek çok aile için gerçek bir barış günü yaşamayalı yıllar oldu” demişti.
“Sadece İsrailliler için değil, Filistinliler ve diğer birçokları için de uzun ve acı dolu kabus nihayet sona erdi” diyen Trump, ayakta alkışlandı.
Tel Aviv’de, ilk serbest bırakılanların haberi duyulduğunda rehine ailelerine destek olmak için toplanan büyük bir kalabalık sevinç, gözyaşı ve şarkılarla coştu; ancak hayatta kalamayanların kaybının acısı elle tutulur cinstendi. İşgal altındaki Batı Şeria şehri Ramallah’ta, ilk tutukluları karşılamak için büyük bir kalabalık toplandı ve bazıları “Allahu ekber” (Allah en büyüktür) diye bağırdı. Gazze’nin güneyindeki Han Yunus kentinde ise, sakinler tutukluları taşıyan yavaş hareket eden Kızılhaç otobüslerinin yanlarına tırmanarak sevdiklerini kucakladı veya öptü.
Ateşkes anlaşması uyarınca Hamas, esaret altında ölen veya öldürülen 27 rehinenin cenazelerini ve 2014 yılında Gazze’de yaşanan bir çatışmada öldürülen bir askerin naaşını da iade edecek. İsrail, Pazartesi günü tüm rehinelerin iade edilmesini beklemediğini belirtirken, ordu dört rehinenin cenazesinin Hamas tarafından Kızılhaç’a teslim edildiğini ve İsrail’e getirildiğini açıkladı. İsrail’in karşılık olarak serbest bıraktığı tutukluların yaklaşık 250’si, aralarında İsraillileri öldürmekten hüküm giymiş kişilerin de bulunduğu güvenlik görevlileriydi. Yaklaşık 1.700 kişi ise savaş sırasında Gazze’de ordu tarafından gözaltına alınmıştı.
Hamas önderliğindeki militanlar, 7 Ekim 2023’te İsrail’e düzenledikleri eşi benzeri görülmemiş saldırıda 251 kişiyi rehin aldı ve bu saldırılar, çoğu sivil olmak üzere 1.219 kişinin ölümüne yol açtı. Rehinelerin 47’si hariç tamamı daha önceki ateşkeslerle serbest bırakılmış, esaret altında kalanların aileleri ise sevdikleri için sürekli acı ve endişe içinde yaşıyor.
Birleşmiş Milletler’in güvenilir bulduğu Hamas kontrolündeki bölgedeki sağlık bakanlığının verilerine göre, İsrail’in Gazze’ye düzenlediği operasyonda en az 67 bin 869 kişi hayatını kaybetti.
Trump, Eylül ayı sonlarında Gazze için ateşkesin sağlanmasına yardımcı olan 20 maddelik bir plan açıkladı. İsrail ve Hamas temsilcilerinin katılmadığı zirvede Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile kısa bir görüşme yapan Trump, akşam saatlerinde ayrıldı.
Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, Pazartesi günü Trump ve Gazze anlaşmasının arabulucularını, “İsrail’in davranışlarını izlemeye devam etmeleri ve halkımıza karşı saldırganlığını sürdürmemesini sağlamaları” yönünde uyardı.
Trump, Knesset’te yaptığı konuşmada, “Ortadoğu’da yeni bir şafak” ilan etti ve kalıcı barışı sağlamada ileride karşılaşılacak zorluklara rağmen Gazze savaşının bittiğini söyledi.
Trump, önerdiği barış planının ikinci aşamasının devam ettiğini söyledi ancak fazla ayrıntı vermedi.
“Eh, başladı. Yani, bizim açımızdan başladı,” dedi Trump, Şarm El-Şeyh’e vardığında Sisi ile otururken. “İkinci aşama başladı. Ve biliyorsunuz, aşamaların hepsi birbirine biraz karışmış durumda. Temizliğe başlayacaksınız. Gazze’ye bakın, çok fazla temizliğe ihtiyacı var.”
Trump, daha sonra dünya liderleri önünde yaptığı konuşmada şunları ekledi: “Şimdi yeniden inşa başlıyor. Yeniden inşa belki de en kolay kısım olacak. Sanırım en zor kısmın çoğunu hallettik çünkü gerisi bir araya geliyor. Hepimiz nasıl yeniden inşa edileceğini biliyoruz ve dünyadaki herkesten daha iyi nasıl inşa edileceğini biliyoruz.”
ABD Başkanı ayrıca bir sonraki hedefinin İran olduğunu belirterek, ülkeyi bu fırsatı değerlendirerek yönetimle bir barış anlaşması üzerinde çalışmaya çağırdı.
Trump, Knesset’teki konuşmasında, “Siz hazır olduğunuzda biz de hazırız ve bu, İran’ın şimdiye kadar aldığı en iyi karar olacak ve gerçekleşecek” dedi.
Trump, Mısır Cumhurbaşkanı ile birlikte gazetecilerin sorularını yanıtlarken bu noktayı yineleyerek, “İran’ın da geleceğini düşünüyorum. Çok hırpalandılar ve darbe aldılar. Biliyorsunuz, yardıma ihtiyaçları var. Büyük yaptırımları var, bildiğiniz gibi, muazzam yaptırımlar. Konuşmaya hazır olduklarında yaptırımları kaldırmayı çok isterim” dedi.
Haber Ajansları