Astronomide Çığır Açan Gelişme: James Webb Uzay Teleskobu’nun Görüntüleri Paylaşıldı

NASA, astronomide yeni bir çağ başlatan gelişme olarak sunduğu, James Webb Uzay Teleskobu’nun muhteşem görüntülerini paylaştı.

ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ve CSA (Kanada Uzay Ajansı) ve NASA’nın ortak yürüttüğü çalışmanın ürünü olan James Webb Uzay Teleskobu’ndan elde edilen görüntüler paylaşıldı.

NASA, bir dizi kozmik özelliği ortaya çıkaran teleskobun ilk ve tam renkli görüntülerinin ve spektroskopik verilerinin bulunacağı adresi de paylaştı: https://www.nasa.gov/webbfirstimages

NASA Yöneticisi Bill Nelson, “Bugün, insanlığa James Webb Uzay Teleskobu’ndan kozmosun çığır açan yeni bir görüntüsünü sunuyoruz – dünyanın daha önce hiç görmediği bir manzara” dedi. Evrenimizin şimdiye kadar çekilmiş en derin kızılötesi görüntüsünü içeren bu görüntüler, Webb’in henüz sormayı bile bilmediğimiz soruların yanıtlarını ortaya çıkarmamıza nasıl yardımcı olacağını gösteriyor; evrenimizi ve insanlığın içindeki yerini daha iyi anlamamıza yardımcı olacak sorular.

“Webb ekibinin inanılmaz başarısı, NASA’nın en iyi yaptığı şeyin bir yansımasıdır. Hayalleri alıyor ve insanlık yararına gerçeğe dönüştürüyoruz. Ortaya çıkardığımız keşifleri görmek için sabırsızlanıyorum – ekip daha yeni başlıyor!”

NASA, uzaydaki bilinmeyeni herkesin yararına araştırıyor ve Webb’in ilk gözlemleri, kozmik tarihin her aşaması boyunca gizli evrenin hikayesini anlatıyor – güneş sistemimizin dışındaki, ötegezegenler olarak bilinen komşu gezegenlerden, dünyadaki en uzak gözlemlenebilir galaksilere kadar. erken evren.

NASA’nın Bilim Misyonu Direktörlüğü’nün yardımcı yöneticisi Thomas Zurbuchen, “Bu tekil ve tarihi bir an” dedi. “Bizi buraya getirmek onlarca yıl süren bir çaba ve azim aldı ve Webb ekibiyle son derece gurur duyuyorum. Bu ilk görüntüler, hepimizi birbirine bağlayan kozmik gizemleri çözmek için ortak bir hedefin arkasında bir araya geldiğimizde ne kadar çok şey başarabileceğimizi gösteriyor. Henüz gelmemiş olan içgörülere çarpıcı bir bakış.”

NASA Genel Merkezi’ndeki Webb program direktörü Greg Robinson, “Dünyayla birlikte bu olağanüstü günü kutlamaktan mutluluk duyuyoruz” dedi. “Webb teleskobunun görüntülerinin ve verilerinin güzel çeşitliliği ve inanılmaz ayrıntıları, evreni anlamamız üzerinde derin bir etkiye sahip olacak ve bize büyük hayaller kurmamız için ilham verecek.”

Webb‘in ilk gözlemleri NASA, ESA, CSA ve Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü‘nden bir grup temsilci tarafından seçildi. Webb’in en gelişmiş bilimsel araçlarının dördünün de yeteneklerini ortaya koyuyorlar:

SMACS 0723: Webb, uzak evrenin şimdiye kadarki en derin ve en keskin kızılötesi görüntüsünü yalnızca 12,5 saat içinde teslim etti. Dünya üzerinde durup yukarıya bakan bir kişi için, bu yeni görüntünün görüş alanı, her biri yaklaşık iki saat uzunluğundaki çoklu pozlamaların renkli bir bileşimi, yaklaşık olarak bir kol mesafesinde tutulan bir kum tanesi boyutundadır. Bu derin alan, şimdiye kadar tespit edilen en uzak gökadalardan bazılarını bulmak için mercekli bir gökada kümesi kullanır. Bu görüntü, Webb’in derin alanları inceleme ve kozmik zamanın başlangıcına kadar galaksileri takip etme yeteneklerinin yüzeyini çiziyor.

WASP-96b (spektrum): Webb’in güneş sistemimizin dışındaki bu sıcak, kabarık gezegeni ayrıntılı gözlemi, bu gezegenle ilgili önceki çalışmaların tespit etmediği pus ve bulutların kanıtlarıyla birlikte suyun açık izini ortaya koyuyor. Webb’in bir ötegezegenin atmosferindeki ilk su tespitiyle, şimdi diğer gezegen atmosferlerinin nelerden oluştuğunu anlamak için yüzlerce başka sistemi incelemeye başlayacak.

Güney Halka Bulutsu’su: Ölmekte olan bir yıldızı çevreleyen genişleyen bir gaz bulutu olan bu gezegenimsi bulutsu, yaklaşık 2.000 ışıkyılı uzaklıktadır. Burada, Webb’in güçlü kızılötesi gözleri, ölmekte olan ikinci bir yıldızı ilk kez tam görünüme getiriyor. Bir gezegenimsi bulutsu olarak doğumdan ölüme kadar Webb, bir gün yeni bir yıldız veya gezegen haline gelebilecek yaşlanan yıldızların dışarı fırlatan toz ve gaz kabuklarını keşfedebilir.
Stephan Beşlisi: Webb’in, Pegasus takımyıldızında yer alan bu kompakt gökada grubuna ilişkin görüşü, bir gökadanın merkezini çevreleyen toz örtüsünü delip geçerek, süper kütleli kara deliğin yakınındaki gazın hızını ve bileşimini ortaya çıkardı. Artık bilim adamları, etkileşim halindeki galaksilerin birbirleri içinde yıldız oluşumunu nasıl tetiklediğini ve bu galaksilerdeki gazın nasıl bozulduğunu, eşi benzeri görülmemiş bir ayrıntıda, nadir görülen bir görünüm elde edebilirler.

Karina Bulutsu’su: Webb’in Karina Bulutsusu’ndaki “Kozmik Uçurumlara” bakışı, yıldız oluşumunun daha önce gizlenmiş olan en erken, hızlı evrelerini ortaya çıkarıyor. Güney takımyıldızı Karina’daki bu yıldız oluşum bölgesine ve buna benzer diğer bölgelere bakan Webb, yeni oluşan yıldızları görebilir ve onları oluşturan gaz ve tozu inceleyebilir.
“Kesinlikle heyecan verici!” NASA’nın Greenbelt, Maryland’deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde Webb kıdemli proje bilimcisi John Mather. “Ekipman mükemmel çalışıyor ve doğa şaşırtıcı güzelliklerle dolu. Tebrikler ve bunu mümkün kılan dünya çapındaki ekiplerimize teşekkürler.”

Görüntüler, gözlemevinin zamanın başlangıcına bakma, evrenin derin yapısını araştırma ve Güneş Sistemi’nin çok ötesindeki gezegenlerin çevresini saran atmosferlerin incelenmesine olanak sağlama potansiyeli açısından ilham veriyor.

NASA’nın görevdeki kıdemli proje bilimcisi Dr John Mather, “Çok heyecanlandım ve rahatladım. Bu çok zor bir görevdi ve çok uzun sürdü. Gerçekten ne kadar zor olduğunu anlatmak imkansız… Ama başardık” dedi. Webb’in proje yöneticisi Dr Bill Ochs, teleskobun mükemmel durumda olduğunu ve bilimsel gereklilikleri karşıladığını, hatta aştığını söyledi. Webb’de operasyon projesi bilimcisi olan Dr Jane Rigby, “Bu galaksileri daha önce hiç göremediğimiz ayrıntılar olarak görüyoruz” dedi.

BİR İLK YAŞANDI…

Pazartesi günü yayınlanan, yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıktaki SMACS 0723 gökada kümesinin görüntüsü, gökadaları 13 milyar yıldan daha önce oldukları gibi odak haline getirdi.

Galaksilerden birinden gelen ışığın analizi, bu kadar uzak bir galaksi için bir ilk olarak kimyasal yapısını ortaya çıkardı.

Tüm dünyayı büyüleyen uzay görüntüleri, fırlatma rampasına ulaşmadan önce büyük gecikmeler ve maliyet aşımlarıyla karşılaşan Webb için oldukça önemli bir başarı. Aralık ayında fırlatıldığından beri projede çalışan bilim insanları nihayet bu görüntülerle rahat bir nefes alabildiler. Peki James Webb, bu hafta başında yakaladığı görüntülere kadar neler yaşamıştı?

30 yıl ve 10 milyar dolarlık harcamadan sonra, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) Aralık 2021’de fırlatıldı. Tarihin en gecikmeli teleskobu olan James Webb Uzay Teleskobu’nun daha önce hiç olmadığı kadar veri almaya başlaması ve evreni benzeri görülmemiş bir şekilde keşfetmesi amaçlandı.

JWST’nin çalışmalarına 1990’larda başlandı. O zamanki NASA yöneticisi Dan Goldin, uzay teleskoplarının daha büyük ve daha cesur olmasını teşvik etti. Ancak uzay aracında yapılmak istenen değişiklikler bir yandan da teknik karmaşaya neden oluyordu.

Daha komplike bir uzay aracı, daha çok test ve daha çok zaman demekti. JWST için de karışıklık 2011’de doruğa ulaştı: Aracın önemli bir kısmı montajın son aşamasında olmasına rağmen, proje hâlâ borç içindeydi ve fırlatma rampasından çok uzaktı.

James Webb, bu tip nedenlerden dolayı birden fazla ertelemeyle karşılaştı. Uzay aracının fırlatma tarihi olarak ilk olarak 2007 olarak seçilmişti. 2007’den 2011’e ve ardından 2013’e ertelenince basında da sık sık gündeme geldi. Son olarak 2019’da yapılması planlanan fırlatma, Mart 2021’e ertelenmiş, Mart 2021’deki de 31 Ekim 2021’e ertelenmişti. Ertelenme nedenleri arasında pandemiden başarısız testlere kadar pek çok etken vardı.

Hubble’ın yerini alması planlanan JWST, Hubble’dan daha farklı bir mekanizmaya sahip ve daha da önemlisi Hubble gibi pek de misafirperver değil. Hubble’ın Dünya etrafındaki yörüngesi ve tasarımı sayesinde, astronotlar uzay aracını ziyaret edebiliyor, ancak aynı durum JWST için geçerli değil. Bu yüzden de testleri titizlikle ilerledi; bu da, sık sık görevin ertelenmesine, iptal edilmesine, bütçenin gün geçtikçe artmasına neden oldu.

James Webb Uzay Teleskobu, selefi Hubble Uzay Teleskobu’ndan daha hafif. Çoğu durumda, bir şeyin daha büyük bir versiyonu oluşturulurken, daha ağır ve daha büyük olması beklenir. Ancak bu, JWST için geçerli değil.

Hubble 2,4 metre çapında, sağlam bir ana aynası ve 4.0 metrekarelik bir alanı var. James Webb ise 25.37 metrekarelik bir alana sahip, 18 farklı ayna parçasından oluşan 6.5 metre çapında.

James Webb, Hubble’dan daha hafif olduğu için de muazzam bir mühendislik başarısı olarak görülüyor.

James Webb ve Hubble uzay teleskoplarından alınan görüntüler karşılaştırıldığında ise NASA’nın neden 25 yıl ve 10 milyar Dolar harcadığı ortaya çıkıyor.

Şimdiye kadar, JWST’nin yakaladığı görüntülere en yakın görüntüler, yalnızca 1990’da Dünya’nın yörüngesine fırlatılan Hubble Uzay Teleskobu’ndan geliyordu.

Leicester Üniversitesi’nde astrofizik ve uzay bilimi profesörü olan Martin Barstow, “Görüntülerin benzeri görülmemiş ayrıntısı ve çözünürlüğü astronomi için dönüştürücü olacak ve evren hakkında şu anda sahip olduğumuzdan çok daha derin bir anlayış sağlayacaktır” dedi.

Edinburgh’deki Birleşik Krallık Astronomi Teknoloji Merkezi direktörü ve Webb’deki orta kızılötesi aracın baş araştırmacısı Prof Gillian Wright, “Performans muhteşem. Diğer yıldızların etrafındaki gezegenleri doğrudan görüntüleyebilmekten bahsettiğimizde, bunu şimdi yapabileceğimizi biliyoruz. Şimdi iş, teleskobun bunu yapıp yapamayacağını değil, hangi yıldızlara bakılacağını ve hangi gezegenlerin görüntülerini alacağını seçmek.”

JAMES WEBB KİMDİR?

Evrenin birbirinden büyüleyici fotoğraflarını yakalayan JWST, ismini ise eski bir NASA yöneticisi olan James Edwin Webb’den alıyor. 1949-1952 yılları arasında devlet müsteşarı olarak görev yapan Amerikan hükümet yetkilisi Webb, ayrıca 14 Şubat 1961’den 7 Ekim 1968’e kadar NASA’nın atanan ikinci yöneticisi oldu. Webb, Kennedy yönetiminin başlangıcından Johnson yönetiminin sonuna kadar NASA’yı denetledi.

Kaynaklar: NASA, Sözcü Gazetesi